بندهشن محتویات فهرست بندهشن[ویرایش] کشاورزی در بندهشن[ویرایش] پانویس[ویرایش] منابع[ویرایش] پیوند به بیرون[ویرایش] منوی ناوبریوترجمهٔ انگلیسی بندهشن هندیترجمهٔ انگلیسی بندهشن ایرانیبندهشن در جزیره دانشرده‌بندی جانداران در بندهشنووووو
کتیبه‌های فارسی باستانسنگ‌نبشته بیستونسنگ‌نبشته گنج‌نامهنقش رستمسنگ‌نبشته خشایارشا در ترکیهزندپازندیسن‌هاویسپردوندیدادهیربدستان و نیرنگستانیشت‌هاگاهاندین‌کردبندهشن هندیبندهشن بزرگگزیده‌های زادسْپَرَمنامه‌های منوچهردادِستان دینیگروایت‌های پهلوینامه تنسرشکند گمانیک ویچارپس دانشن کامگگُجَستَک اَبالیشزبور پهلویارداویراف‌نامهویرازگانزند وهمن یسنجاماسب‌نامهیادگار جاماسبیمنظومه بهرام ورجاوندشایست نشایستروایت امید اشوهشتانروایات آذرفرنبغ فرخزادانروایات فرنبغ سروشپرسشنیهامادگان هزار دادستانمینوی خرددانای مینوی خردیادگار بزرگ‌مهراندرزنامه آذرپاد مهراسپنداناندرز اوشنَر دانااندرز دانایان به مزدیسناناندرز خسرو قباداناندرز پوریوتکیشاناندرز دستوران به بهدیناناندرز بهزاد فرخ‌پیروزپنج خیم روحانیانداروی خرسندیخویشکاری ریدگاناندرز کنم به شما کودکانسودگر نسکانجیل زندهشاپورگانگنجینه زندگانرازانغول‌هانامه‌هازبور مانیکارنامه اردشیر بابکانیادگار زریرانخسرو و ریدگگزارش شطرنج شهرستان‌های ایرانشهرشگفتی و برجستگی سیستانماتیکان یوشت فریانماه فروردین روز خردادسورسخنفرهنگ پهلویفرهنگ اویم ایوکآیین‌نامه‌نویسیخودای‌نامگکتاب کاروندسنگ‌نوشته‌های دولتی در دوران ساسانیکعبه زرتشتسفال‌نوشته‌هاپوست‌نوشته‌هافلزنوشته‌هامهرهاسکه‌نوشته‌هادرخت آسوریخیم و خرد فرخ‌مردخردحنظله بادغیسیراتبه نیشابوریرودکیابن رومیابوحفص سغدیشهید بلخیمحمد پسر مخلد سگزیمحمد پسر وصیف سجزیمسعودی مروزیفیروز مشرقیبسام کردابوسلیک گرگانیآغاجی بخاراییابوسعید ابوالخیرابوالفتح بستیابوالفرج سگزیابوطاهر خسروانیرونقی بخاراییسپهری بخاراییبدیع بلخیبشار مرغزیابوالمؤید بلخیبُندار رازیبهرامی سرخسیبوالمثل بخاراییابواسحاق جویباریخبازی نیشابوریخجسته سرخسیخسروی سرخسیدقیقیرابعه بلخیابوالعباس ربنجنیابوشکور بلخیرودکیابوحفص سغدیشاکر جلابشهید بلخیعماره مروزیعنصری بلخیفردوسیمحمد عبده کاتبحکاک مرغزیمسعودی مروزیابوطیب مصعبیمعروفی بلخیابوزراعه معمریمعنوی بخارائیمنتصر سامانیمنجیک ترمذیمنطقی رازینصر بن منصورابوشعیب هرویطاهر چغانیکسایی مروزیعبدالله روزبه النکتییوسف عروضیابوالقاسم بشریاسینابوسعید ابوالخیرفخرالدین اسعد گرگانیخواجه عبدالله انصاریباباطاهرخیامدانشی طوسیمسعود سعد سلمانسناییاسدی طوسیعسجدیعنصری بلخیعیوقیکافرک غزنویغضائری رازیابوالفرج رونیفرخی سیستانیقطران تبریزیلبیبیمنوچهری دامغانیناصرخسروازرقی هرویعبدالله روزبه النکتیایرانشان بن ابی‌الخیرعثمان مختاریاثیر اخسیکتیادیب صابرمحمد معزیانوریعمعق بخاریخاقانیخیامابوالفرج رونیسراج قمریمسعود سعد سلمانسموری سجزیسناییسوزنی سمرقندیجمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانیقاضی هجیم آملیعبدالواسع جبلیعلی بن احمد سیفیظهیرالدین فاریابیاشرف غزنویفلکی شروانیقوامی رازیمهستی گنجویمولانا شاهین شیرازیعطار نیشابوریرشیدالدین وطواطنظامی گنجویبهاءالدین ولدعبدالقادر گیلانیعلی بن‌حامد کوفیعثمان مروندیابوالعلاء گنجه‌ایایرانشاه بن ابی‌الخیررشیدی سمرقندیشمس طبسیبدر جاجرمیکمال‌الدین اسماعیلافضل‌الدین کاشانیامیرخسرو دهلویاوحدالدین کرمانیمولویهمام تبریزیپوربهای جامیبهرام پژدوزرتشت بهرام پژدوسراج قمریسراج‌الدین سگزیسعدیسعدالدین نزاری قهستانیشمس قیس رازیشیخ محمود شبستریفخرالدین عراقیسیف فرغانیابن یمینعمید لویکیاوحدی مراغه‌ایمجد همگرمولانا ناصریعطار نیشابوریبوعلی قلندرکیکاووس رازینظامی گنجویسلطان ولدعلی بن‌حامد کوفیعثمان مروندیملک‌تاج‌الدین دهلویشهاب‌الدین بدایونیامیرحسن دهلویخواجه عبیدالدینحسن محمود کاتبشاهین شیرازیابواسحاق اطعمهفضل‌الله نعیمیامیرخسرو دهلویقاسم انوارمغربی تبریزیهمام تبریزیحافظحیدر شیرازیبرندق خجندیکمال خجندیرستم خوریانیشرف‌الدین رامیعبید زاکانیسلمان ساوجیامیر شاهیشیخ محمود شبستریسیف فرغانیابن یمینبدر چاچیابوعلی قلندرخواجوی کرمانیعماد فقیه کرمانیاوحدی مراغه‌ایعمادالدین نسیمینعمت‌الله ولیامیرحسن دهلویجهان‌ملک خاتونحمدالله مستوفیجام جونهحماد جمالیزین‌الدین واصفی هراتیلطف‌الله نیشابوریمیر سید علی همدانیعطار شیرازیابوالحسن علی‌الاعلیجلال طبیب شیرازیآذری طوسیمحمد محمد آملیابن حسامابواسحاق اطعمهقاسم انوارعصمت بخاریفخرالدین بخاریکمال‌الدین بناییمغربی تبریزیجامیهلالی جغتائیبرندق خجندیهاتفی خرجردیرستم خوریانیرضای سبزواریبساطی سمرقندیسکندر لودیامیر شاهیاهلی شیرازیبابا فغانی شیرازیعطار تونیعلی‌شیر نواییمحمد کاتبیمسیحی فوشنجیمکتبی شیرازیمحمد فضولینظام‌الدین محمود قاریمهری هرویکاتبی ترشیزینعمت‌الله ولیحسن‌شاه هرویاسیری لاهیجیقبولی هرویآصفی هروی هراتیزین‌الدین واصفی هراتیعبدالرحمن مشفقی بخاراییمهری هراتیلطف‌الله نیشابوریاهلی ترشیزیشهیدی قمیملا محمد نامیخیالی بخاریقاسم کاهینظام قاریشفائی اصفهانیوحشی بافقیکمال‌الدین بناییظهوری ترشیزیهلالی جغتائیهاتفی خرجردیفیضی دکنیجمالی دهلویعرفی شیرازیعلی‌شیر نواییمحتشم کاشانیمولانا همتی انگورانیاهلی شیرازیمکتبی شیرازیمیر رضی آرتیمانینظیری نیشابوریمحمد فضولیسحابی استرآبادیشانی تکلوبابا فغانی شیرازیآصفی هروی هراتیحیدر کلوچه‌پز هراتیسقای بخاراییمطربی سمرقندیدوستی بدخشیسیدای نسفیفطرت زردوز سمرقندیظهوری دکنیلسانی شیرازیشرف‌جهان قزوینیلحاف‌دوز همدانیفهمی استرآبادیاهلی ترشیزیشهیدی قمیشریف تبریزیصبوری تبریزینوعی خبوشانیثنایی مشهدیضمیری اصفهانیمسیح کاشیشکیبی اصفهانیملک قمیکفری تربتیانیسی شاملوشاه‌طاهر دکنی انجدانینصیبی گیلانیذهنی کشمیریسرخوش کشمیریولی دشت بیاضیغزالی مشهدیمیر رضی آرتیمانیطالب آملیشفائی اصفهانیشوکت بخاریظهوری ترشیزیسلیم تهرانیفیضی دکنیقاسم دیوانه مشهدیابوالفتح سگزیاحولی سیستانیاسیر شهرستانیمحمدسعید اشرف مازندرانیسلطان باهوملاشاه بدخشیجهان‌آرا بیگمحمزه غافل سیستانیزلالی خوانساریزیب‌النسابیدلسرمد کاشانیکلیم کاشانیندیم کشمیریشاپور تهرانیصائب تبریزیصوفی مازندرانیصیدی طهرانیباذل مشهدیقدسی مشهدینظیری نیشابوریمولانا همتی انگورانیمحسن فیض کاشانیسحابی استرآبادیفیاض لاهیجیشانی تکلومنیر لاهوریمجذوب تبریزیطرزی افشارکرام بخاراییسیدای نسفیحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیمطربی سمرقندینخلی بخاراییناظم هراتیسرافراز سمرقندیقانع نسفیفصیحی هروینجیب کاشانیرجبعلی واحد تبریزیناصر علی سرهندیمحسن فانیظفرخان احسنرضی دانش مشهدیسعیدا نقشبندی یزدیفوقی یزدیسنجر کاشانیصفی چرکسسالک قزوینیمحمد واعظ قزوینیغنی کشمیریرفیع مشهدیطغرای مشهدیوحید قزوینیذوقی اردستانیالهی اسدآبادیوحدت کاشانیمحمدسعید اشرف مازندرانیهاتف اصفهانیآزاد بلگرامیآذر بیگدلیعبدالرزاق دنبلیعبدالقادر بیدلفقیر دهلویوصال شیرازیفتحعلی‌خان صبای کاشانیحزین لاهیجیباذل مشهدیقصاب کاشانیصباحی بیدگلیمشتاق اصفهانیطبیب اصفهانیغنیمت پنجابیحشمت بدخشانیکرام بخاراییسپندی سمرقندیطغرل احراریحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیاملای بخاراییغیاثی بدخشینقیب‌خان طغرل احراریشمس‌الدین شاهینواله داغستانیظفرخان جوهریصادق منشی بخاراییمخلص کاشانیمحسن تأثیر تبریزینجیب کاشانیواله اصفهانیمحیط قمینجات اصفهانیعالی شیرازیشیوکرام تقویقانع تتویآفرین لاهوریواقف لاهوریمحمداسماعیل دارااکسیر اصفهانیحیرت لاهوریخالص اصفهانیصفای اصفهانینشاط اصفهانیفروغی بسطامییغمای جندقیفایز دشتیغالب دهلویفقیر شیرازیقاآنی شیرازیوصال شیرازیوقار شیرازیمحمودخان صباطاهره قرةالعینفتحعلی‌خان صبای کاشانینادرهبیدل کرمانشاهیعبرت نایینیعبدالرزاق دنبلینقیب‌خان طغرل احراریشمس‌الدین شاهینظفرخان جوهریتاش‌خواجه اسیریصادق منشی بخاراییسلطان خواجه اداء سمرقندیجیحون یزدیواله اصفهانیمحیط قمیمفتون بردخونیعمان سامانینواب‌الله دادخان صوفیعارف قزوینیمیرزاده عشقیمحمد فرخی یزدیمحمدتقی بهارارسلان پوریاپرویز ناتل خانلرینادر نادرپورفریدون مشیریسیمین بهبهانیهوشنگ ابتهاجپروین اعتصامیحسین منزویایرج میرزاسیاوش کسراییمحمدحسین شهریارمحمدرضا عبدالملکیانفریدون توللیگلچین گیلانیعبرت نایینیکریم امیری فیروزکوهیمظاهر مصفاژولیده نیشابوریعبدالحسین جلالیانمحمدعلی ریاضی یزدیعماد خراسانیسلمان هراتیسپیده کاشانیحمید سبزواریسید حسن حسینیمحمدرضا آقاسیمحمدعلی معلم دامغانیمهدی اخوان ثالثمنوچهر آتشیفروغ فرخزادنصرت رحمانیسهراب سپهریمحمدرضا شفیعی کدکنیمنوچهر شیبانیاسماعیل شاهرودیم. آزاداسماعیل خوییمحمد زهریمحمد مختاریطاهره صفارزادهنیما یوشیجضیاء موحدسعید سلطان‌پورمنصور اوجیبیژن جلالیتندرکیاهوشنگ ایرانیاحمد شاملونازنین نظام شهیدیاحمدرضا احمدیمحمدرضا اصلانیبیژن الهیهوشنگ ایرانیبهرام اردبیلیمحمدعلی سپانلوعظیم خلیلیجواد مجابییدالله رؤیاییهوشنگ چالنگیشاپور بنیادبیژن الهیبهرام اردبیلیپرویز اسلام‌پورمحمدرضا اصلانیسیروس آتابایهوشنگ چالنگیسیدعلی صالحیفرامرز سلیمانیهرمز علی‌پورقیصر امین‌پوررضا براهنیعلی باباچاهیشاپور بنیادسیدعلی صالحیبیژن کلکیشیوا ارسطوییمفتون امینیبهزاد زرین‌پورعلی عبدالرضاییگراناز موسوینادیا انجمنواصف باختریخلیل‌الله خلیلیمسعود نوابیمحمدکاظم کاظمیفضل‌الله قدسیابوطالب مظفریسعادت ملوک‌تاشفدایی هرویمخفی بدخشیعبدالکریم تمناصوفی عشقرینادیه فضلمحجوبه هرویندیم کابلیصدرالدین عینیفرزانه خجندیاسکندر ختلانیابوالقاسم لاهوتیگلرخسار صفی‌اوالایق شیرعلیپیرو سلیمانیمیرزا تورسون‌زادهمیرزا عبدالواحد مُنظِمصدرِ ضیاساتِم اُلُغ‌زادهبازار صابرمحمدجان شکوری بخاراییجلال اکرامیعبید رجبمحمدعلی عجمیصفیه گلرخسارمردخای بهایفزلفیه عطاییمؤمن قناعتعسکر حکیمعنایت حاجی‌یواعبدوملک بهاریمجیب مهردادگل‌نظر کلدیتیمور ذوالفقارفعاشور صفردارا نجاتاحمدجان رحمت‌زادجوره هاشمیخواجه (شاعر)اسد گلزادهشهزاده نظرووااقبال لاهوریحفیظ جالندهریعلی‌محمد افغانیغزاله علیزادهبزرگ علویرضا امیرخانیمهشید امیرشاهیرضا براهنیسیمین دانشورمحمود دولت‌آبادیعلی‌اشرف درویشیانرضا قاسمیهوشنگ گلشیریابوتراب خسرویاحمد محمودشهریار مندنی‌پورعباس معروفیایرج پزشک‌زادعبدوملک بهاریتیمور ذوالفقارفجلال آل‌احمدشمیم بهارصادق چوبکسیمین دانشورنادر ابراهیمیابراهیم گلستانهوشنگ گلشیریصادق هدایتمحمدعلی جمال‌زادهابوتراب خسرویمصطفی مستورجعفر مدرس صادقیهوشنگ مرادی کرمانیعلی‌اشرف درویشیانبیژن نجدیشهرنوش پارسی‌پورغلامحسین ساعدیبهرام صادقیگلی ترقیمیرزا فتحعلی آخوندزادهارسلان پوریابهرام بیضاییبیژن مفیدغلامحسین ساعدیهنگامه مفیدعباس نعلبندیاناکبر رادیپری صابریمحمود استادمحمدمیرزاده عشقیمحسن یلفانیحمید امجدمحمد چرمشیرمحمد یعقوبینغمه ثمینیمحمد عثمان‌افرضا صابریرضا قاسمیحسین پاکدلحسین پناهیمحمد رحمانیانمحمد رضایی‌رادجلال تهرانیامیررضا کوهستانیابراهیم حاتمی‌کیامسعود کیمیاییاصغر فرهادیرخشان بنی‌اعتمادبهرام بیضاییکامبوزیا پرتویداریوش مهرجوییابراهیم گلستانعلی حاتمیمجید مجیدیپیمان قاسم‌خانیناصر تقواییشادمهر راستیناصغر عبداللهیکیومرث پوراحمدعباس کیارستمیعلی‌اکبر دهخدا
ادبیات پارسی میانهپارسی میانهمتون زرتشتیدانشنامه‌های فارسیکشاورزیسده ۹ (میلادی)سده ۳ (قمری)
پهلویهجری قمریساسانیفَرْنْبَغدادویهمهرداد بهاراهریمنشفتالوانجیرگاورسنخودنرگسیاسمننسترنآلالهکبیکهبنفشه
بندهشن
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
| بخشی‌از سلسله مباحث دربارهٔ |
| مزدیسنا |
|---|
 آتش، نمادِ مَزدَیَسنا |
مباحث اولیه |
|
فرشتگان و شیاطین |
|
کتاب و عبادت |
|
روایت‌ها و افسانه‌ها |
|
تاریخ و فرهنگ |
|
پیروان |
|
 درگاه مزدیسنا |
بُنْدَهِشْن یا بُنْدَهِش نام کتابی است به پهلوی که تدوین نهایی آن در سدهٔ سوم هجری قمری انجام شده‌است ولی اصل آن در اواخر دورهٔ ساسانی تألیف شده‌بود. نویسنده (تدوین‌کنندهٔ نهایی) آن «فَرْنْبَغ»، فرزند «دادویه» نام داشت.[۱]
بندهشن به معنی «آفرینش آغازین» یا «آفرینش بنیادین» است. نام اصلی کتاب، چنان‌که در ابتدای متن کتاب آمده،[۲] احتمالاً «زند آگاهی» به معنی «آگاهی مبتنی بر زند» بوده‌است. این خود می‌رساند که نویسنده اساس کار خود را بر تفسیر اوستا قرار داده‌است. مطالب کتاب در سه محور اصلی است:
- آفرینش آغازین
- شرح آفریدگان
- نسب‌نامهٔ کیانیان.
از این کتاب دو تحریر موجود است اولی موسوم به بندهشن هندی که مختصرتر است و دومی موسوم به بندهشن بزرگ یا بندهشن ایرانی که مفصل‌تر است. صفت هندی یا ایرانی از آن رو بر آن‌دو نهاده شده‌است که نسخ اولی در هند استنساخ شده‌است و نسخ دومی در ایران.∗
محتویات
۱ فهرست بندهشن
۲ کشاورزی در بندهشن
۳ پانویس
۴ منابع
۵ پیوند به بیرون
فهرست بندهشن[ویرایش]
بندهشن در ۳۶ فصل نوشته شده و بخش‌های این کتاب در ویرایش مهرداد بهار این‌گونه است:
بخش نخست: سرآغاز
بخش دوم: دربارهٔ آفرینش مادی
بخش سوم: دربارهٔ فراز آفریدن روشنان
بخش چهارم: دربارهٔ چگونگی و علت آفریدگان برای نبرد
بخش پنجم: تازش اهریمن بر آفرینش
بخش ششم: دربارهٔ دشمنی دو مینو
بخش هفتم: دربارهٔ زیج گیهان که چگونه اتفاق افتاد
بخش هشتم: دربارهٔ نبرد کردن آفریدگان گیتی با مقابلهٔ اهریمن
بخش نهم: دربارهٔ نحوهٔ آن آفرینش
دربارهٔ چگونگی زمین‌ها/ دربارهٔ چگونگی کوه‌ها/ دربارهٔ چگونگی دریاها/ دربارهٔ چگونگی رودها/ دربارهٔ رودهای نامور/ دربارهٔ چگونگی دریاچه‌ها/ / دربارهٔ چگونگی جانوران به پنج شکل/ دربارهٔ چگونگی مردمان/ دربارهٔ چگونگی زنان/ دربارهٔ چگونگی زایش هر سرده/ دربارهٔ چگونگی گیاهان/ دربارهٔ سروری مردمان و گوسفندان و هر چیزی/ دربارهٔ چگونگی آتش/ دربارهٔ چگونگی خواب/ دربارهٔ چگونگی بانگ‌ها/ دربارهٔ چگونگی باد، ابر، باران/ دربارهٔ چگونگی خرفستران/ دربارهٔ چگونگی گرگ سردگان/ دربارهٔ چیز چیز که به چه گونه‌ای آفریده شده‌است
بخش دهم: دربارهٔ سال دینی
بخش یازدهم: دربارهٔ بزرگ کرداری ایزدان مینوی
کشاورزی در بندهشن[ویرایش]
طبقه‌بندی گیاهان بیش از ۲۰۱۰ سال پیش:
- باشد که گیاه این چند گونه است: دار، درخت، میوه، دانه، گل، اسپرغم، تره، افزار، گیاه، نهال، دارو، چسب، هیزم، بوی، روغن، رنگ و جامه.
- هر چه را بار به خواربار مردمان میهمان نیست و سالوار است، مانند سرو و چنار، سپیدار و شمشاد و شیز و گز و دیگر از این‌گونه، دار خوانند.
- هر چه را به خواربار مردمان میهمان است و سالوار است، مانند خرما، کنار، انگور، به، سیب، بادرنگ و انار و
شفتالو و امرود و انجیر و گوز و بادام و دیگر از این‌گونه، میوه خوانند.
- هر چه را بار شایسته خواربار مردمان باشد یا نباشد و سالوار باشد، درخت خوانند.
- هر چه به خوراک هر روزه شایسته‌است و چون بر بستانید، بن بخشکد، مانند گندم و جو و برنج و گرگر، مژو، بنو، ارزن و
گاورس و نخود و دیگر از این‌گونه را، دانه خوانند.
- هر چه را برگ بویا و به دست ورز مردمان کشته شود و همواره هست، اسپرغم خوانند.
- هر چه را شکوفه خوشبوی است و به (دست) ورز مردمان هنگام هنگام باشد، یا بن همواره هست و به هنگام، بشکوفهٔ خوشبوی (از او) بشکفد،
مانند گل و نرگس و یاسمن و نسترن و آلاله، کبیکه و کیده و چمبگ، خیری، کرکم، زردک، بنفشه، کاردک و دیگر از این‌گونه، گل خوانند.
- هر چه را بار خوشبوی یا شکوفه خوشبوی است و دست ورز مردمان نیست و به هنگام باشد، نهال خوانند.
- هر چه به خواربار ستوران و گوسفندان میهمان است، گیاه خوانند.
- هر چه به پیشپارگی اشتهاآور در شود افزارها خوانند.
- هر چه با نان و خوراک خوردن میهمان است، چون اسفناج و کرفس و گشنیز و کاگیزه، تره خوانند.
- هر چه، چون شان و نای، پنبه و دیگر از این‌گونه را، جامه خوانند.
- هر چه را مغز دارای چربی است، چون کنجد دوشدانه و شاهدانه و زیت و دیگر از این‌گونه، روغن خوانند.
- هر چه را جامه به (آن) شاید رشتن، مانند کرکم و دارپرنیان و زردچوبه و …، روناس و نیل، رنگ خوانند.
- هر چه را ریشه یا پوست یا چوب بویا است، چون کندر، راشت، کوست،... ، صندل، پلنگ مشک، کاکوله، کافور، بادنج بوی و دیگر
از این‌گونه، بوی دار خوانند.
- هر چه را از او چسب گیاهی بیاید، ژده خوانند.
این همه چوب این گیاهان را، چون بریده شد، خشک یا تر، هیزم خوانند.
- این همه گیاهان را به تنهائی تاک، دار، ون خوانند.
- گیاهان همه بر دو گونه‌اند (که آن‌ها را) دو بخشی‌ها و یک بخشی‌ها خوانند.
- میوه‌های مایه ور سی گونه است.
- ده گونه اش را درون و بیرون شاید خوردن، مانند انجیر و سیب و به و بادرنگ و انگور و توت بن و امرود و…
- ده (گونه) را بیرون شاید خوردن، درون نشاید خوردن، مانند خرما و شفتالو، زردآلو، سنجد، …، کنار، آلوچه و …
- ده (گونه) آن است که درون را شاید خوردن، بیرون را نشاید خوردن، مانند گردو، بادام و نارگیل و فندق و شاه بلوط و درخت گرگانی که پسته نیز خوانند و چیزی بیش از (این) است، اما مایه ور این چند است.
- آن را که از پیوند دو درخت نشانند، مانند به – خرمل و آلوچه – بادام (؟) و دیگر از این‌گونه، پیوندی خوانند.
معانی برخی لغات بیان شده در بالا:
- تره (به فتح ت)، سبزی خام یا پخته خوردنی
- فزار- گیاهان ادویه ای
- نهال - درختان وحشی که دارای گل یا میوه باشند
- شیز – آبنوس
- گوز – جوز - گردو
- به هنگام – فصلی
- کبیکه – گونه‌ای از آلاله
- چمنگ – نوعی درخت – نوعی گل یاس معطر
- کرکم – زعفران
زردک – گل رنگ – کاجیره – شاید گل زرد- پیشپارگی – اشتهاآور
- کاگیزه – تره تیزک
- شان – کنف
- نای – حصیر
- دوشدانه – کرچک
- رشتن (به فتح ر) – رنگ کردن
- پوست – پوست درخت – توز فارسی
- راشت – چوب راش
- کوست – قسط – گیاهی از تیره زنجبیل
- پلنگ مشک – گیاهی از تیره نعنائیان
- کاکوله – هل یا رازیانه آبی
- بادنج بوی – گیاهی از تیره نعنائیان
- یک بخشی و دو بخشی – گیاه یک پایه و دوپایه
- مایه ور – اصلی
پانویس[ویرایش]
^ کتاب بر اصلی بسیار قدیمی‌تر استوار است.
^ تفضلی: تاریخ ا. ص ۱۴۱
^ تفضلی: تاریخ ا. ص ۱۴۲
^ تفضلی: تاریخ ا. ص ۱۴۵
منابع[ویرایش]
↑ تاوادیا، جهانگیر (۱۳۴۸). زبان و ادبیات پهلوی (فارسی میانه). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. صص. ج۱، ص۹۴. شابک ۹۶۴۰۳۴۸۶۸۶..mw-parser-output cite.citationfont-style:inherit.mw-parser-output qquotes:"""""""'""'".mw-parser-output code.cs1-codecolor:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit.mw-parser-output .cs1-lock-free abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-lock-subscription abackground:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registrationcolor:#555.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration spanborder-bottom:1px dotted;cursor:help.mw-parser-output .cs1-hidden-errordisplay:none;font-size:100%.mw-parser-output .cs1-visible-errorfont-size:100%.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-formatfont-size:95%.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-leftpadding-left:0.2em.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-rightpadding-right:0.2em
↑ بندهش. تهران: توس. ۱۳۹۵. صص. ۳۱. شابک ۹۶۴۳۱۵۲۹۲۸. پارامتر|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک)
تفضلی، احمد. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله آموزگار- تهران: سخن ۱۳۷۶ چاپ سوم ۱۳۷۸
فرنبغ دادگی. بندهش، برگردان مهرداد بهار، تهران، توس، ویراست دوم، چاپ پنجم، ۱۳۹۵، شابک ۹۶۴۳۱۵۲۹۲۸.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- ترجمهٔ انگلیسی بندهشن هندی
- ترجمهٔ انگلیسی بندهشن ایرانی
- بندهشن در جزیره دانش
- رده‌بندی جانداران در بندهشن
اساطیر ایران | ||
|---|---|---|
| کلیات | افسانه آفرینش • ایزدان • دیوان • امشاسپندان • اختربینی • آئین زردشت • فروهر • سوشیانس |  |
| خدایگان | سپنتامینو • انگره‌مینو | |
| آفریدگان مینوی | وهومن • آناهیتا • تیشتر • بهرام • مهر • آتر • وای • سپندارمذ • زروان | |
| آفریدگان دنیوی | اشوزوشت • هما • سیمرغ • چشنامروش‌مرغ • هوم • اژدرهاک | |
| پادشاهان | پیشدادیان: کیومرث • هوشنگ‌شاه • تهمورث‌شاه • جمشید • ضحاک تازی • فریدون • ایرج • منوچهر • نوذر • زو • گرشاسب کیانیان: کی‌قباد • کی‌کاووس • کیخسرو • لهراسپ • گشتاسپ (وزیر او جاماسپ) • بهمن • همای • داراب • دارا | |
| پهلوانان | کیومرث • گرشاسپ • سام • رستم • اسفندیار • آرش کمانگیر | |
| جای‌ها | جغرافیای اوستایی • اَیریانه‌وئِجه • کنگ‌دژ • فراخکرت • درخت همه‌تخمه • دریاچه کیانسه • رود دایتیا | |
| نسک‌ها | اوستا • بندهشن • گزیده‌های زادسپرم • روایت‌های پهلوی • دینکرد • هفت هات • وندیداد • یشت‌ها • ویرازگان • شایست نشایست • مینوی خرد | |
ایزدان اساطیری ایران | ||
|---|---|---|
| امشاسپندان | وهومن • اشه وهیشته • شهریور • سپندارمذ • خرداد • امرداد |  |
| ایزدان نرینه | مهر • اپام نپات • تیشتر • رپیتون • بهرام • وای • رشنو • سروش • نریوسنگ • آریامن • رام | |
| ایزدبانوان | آناهیتا • ایزد دین • چیستا • اشتاد • اشی/اهریشونگ • مارسپند | |
| متون و منابع | اوستا • بندهشن • دینکرد • گزیده‌های زادسپرم | |
| ایزدان مانوی | امهرسپندان • مهرایزد • نریسه ایزد • واپسین ایزد • دوست روشنان • ستون روشنی | |
| مفاهیم مرتبط | دیو • کماله‌دیوان | |
اساطیر ایران • فهرست ایزدان ایرانی • یشت‌ها | ||
مَزدَیَسنا (دین زرتشت) | |
|---|---|
| تاریخ | زرتشت • گشتاسب • پارسیان هند • زرتشتیان ایران • دبیرستان فیروز بهرام • دبیرستان انوشیروان دادگر • مزدیسنا در نیشابور |
| مفاهیم |  |
| نیروهای شر | اهریمن • انگره مینیو • دیو • دروج • اپوش • جهی • اکومن • دیو آز • ایندرا • اشموغ • استویداد • پریمتی • دیوهای کماله • ساوول • ترومت • اودگ‌دیو • ورن‌دیو • چشمک‌دیو • پنی‌دیو • میتوخت • ویزرش‌دیو • ناگهیس |
| افراد مهم | گشتاسب‌شاه • کرتیر • تنسر • پاول پارسی • فهرست موبدان • آذرباد مهراسپندان • بابک خرمدین • فرهنگِ مِهر • جاماسپ • دستور داراب پالن • دستور دهالا • پشوتن‌جی دوسابایی مارکار • مزدک • ارداویراف • زرتشت بهرام پژدو • مازیار • اردشیر بابکان • شاپور دوم • انوشیروان • ارباب کیخسرو • بهرام گور آنکلساریا • مانکجی لیمجی هاتریا • ماهداد • زوبین مهتا • جمشیدجی نوشروانجی تاتا • مهربابا • رستم شهزادی • جهانگیر اوشیدری • رستم گیو • اسفندیار یگانگی • اردشیر یگانگی • فرنگیس یگانگی • میرزا سروش لهراسب • بوذرجمهر مهر |
| آیین‌ها و مکان‌های مقدس | نماز • جشن‌ها • خویدوده • گاهنبار • سدره‌پوشی • آیین‌های طهارت • درون • برسم • کستی • ور • گاهشماری زرتشتی • کعبه زرتشت • آتشکده‌ها • استودان • برج خاموشان • چک‌چک • پیوکانی • زادروز زرتشت • درگذشت زرتشت • زایش زرتشت • بدرود با گذشتگان • سی‌روزه • ارج‌گذاری به روان جاویدان • نیایشگاه آدریان • آتشکده نوبهار • آتشکده کرکویه • آتشکده آذر برزین‌مهر • آتشکده آذرفرنبغ • آتشکده آذرگشنسب • آفرینگان • برشنوم • موسیقی زرتشتی • بردگوری • کوشک ورجاوند • آتشکده یزد • دریاچه فرزدان |
| نوشته‌های دینی | اَوستا • گاهان • هفت هات • خرده‌اوستا • بندهشن • دینکرد • زادسپرم • شایست نشایست • زند • پازند • مینوی خرد • ارداویراف‌نامه • ویرازگان • دادستان دینی • آفرینگان • یشت • ماتیکان گجستک ابالیش • ادبیات پهلوی • دبستان‌المذاهب • دینکردنامه |
| اوستاشناسان | اوستاشناسی • ابراهیم پورداوود • مری بویس • گلدنر • دارمستتر • دالا • اشپیگل • بنونیست • انکتیل دوپرون • ویندیشمن • هارله • هوگ • پی‌یر لکوک • گراردو نیولی • جلیل دوست‌خواه • رشید شهمردان |
| مکان‌های اساطیری | فراخکرت • مازندران • هرابرزیتی • رود دایتی • ایریانم وَئِجه • چیچست • آذربایجان • سیستان • دریاچه هامون • نیشابور • دماوند • کنگ‌دژ • چک‌چک • سوور |
| شخصیت‌ها | لهراسب • گشتاسب‌شاه • جاماسب • فرشوشتر • مشی و مشیانه • آرش شواتیر • فراهیم • ویونگهان • تهمورث • هوشنگ • ییمه • اسفندیار • پشوتن • بندو • گرهمه • ارجاسب • توربراتور • زریر • آبتین (آتبین) • پوروچیستا • اردت فذری |
| جانوران مرتبط | خرفستر • گاو سریشوک • سیمرغ • خر سه پا • اژدها • چلپاسه • کمک • کرشفت • چمروش |
| اشیا مرتبط | مارغن • کستی |
ردهها:
- ادبیات پارسی میانه
- پارسی میانه
- متون زرتشتی
- دانشنامههای فارسی
- کشاورزی
- سده ۹ (میلادی)
- سده ۳ (قمری)
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.684","walltime":"0.813","ppvisitednodes":"value":8619,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":764734,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":131172,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":21,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":7,"limit":500,"unstrip-depth":"value":1,"limit":20,"unstrip-size":"value":6108,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["109.79% 534.333 22 الگو:Navbox","100.00% 486.694 1 -total"," 31.05% 151.104 10 الگو:Navbox_subgroups"," 30.03% 146.155 1 الگو:ادبیات_فارسی"," 28.96% 140.944 1 الگو:Navbox_with_collapsible_sections"," 22.06% 107.356 1 الگو:پانویس"," 20.23% 98.476 2 الگو:یادکرد_کتاب"," 13.20% 64.231 1 الگو:مزدیسنا۲"," 13.13% 63.920 1 الگو:متون_پارسی_میانه"," 11.90% 57.893 1 الگو:نوار_جانبی"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.177","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":4249730,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1310","timestamp":"20190409210954","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":133,"wgHostname":"mw1253"););
