باسمنج محتویات نام[ویرایش] پیشینه[ویرایش] مردم[ویرایش] گردشگری[ویرایش] توسعه شهر[ویرایش] رونق شهر[ویرایش] محصولات[ویرایش] روستاها[ویرایش] پانویس[ویرایش] منابع[ویرایش] پیوند به بیرون[ویرایش] منوی ناوبری۳۷°۵۹′۰۱″شمالی ۴۶°۲۹′۳۲″شرقی / ۳۷٫۹۸۳۶°شمالی ۴۶٫۴۹۲۲°شرقی / 37.9836; 46.4922۳۷°۵۹′۰۱″شمالی ۴۶°۲۹′۳۲″شرقی / ۳۷٫۹۸۳۶°شمالی ۴۶٫۴۹۲۲°شرقی / 37.9836; 46.4922درگاه ملی آمار«زیر ساخت های شهرک خاوران باید سریع ترفراهم شود»«مقررات دست و پاگیر اداری نباید مانع از پیشبرد امور بدیهی شود/الحاق شهر باسمنج به تبریز»«شهر باسمنج به تبریز الحاق شد»«باسْمِنْج»تصویر ماهواره‌ای از باسمنجووو
شهرستان تبریزشهرهای استان آذربایجان شرقیشهرهای شهرستان تبریز
استان آذربایجان شرقیبخش مرکزیشهرستان تبریززبان پهلویرشیدالدین فضل‌اللهبخش ترکمانچایصفویانشاه محمد خدابندهقزلباش‌هاامپراتوری عثمانیشاه عباس یکمآذربایجانشیرواندریای خزرکردستانلرستانروسفتحعلی‌شاه قاجارترکمانچایاعتمادالسلطنهناصرالدین‌شاه قاجاراروپامشروطیتعین‌الدولهستارخانکشاورزیدامداریسفیده‌خوانخاورانتهرانخیارخیارشورتپه‌حصارشهر سوختهسامناتاباننوش‌آبادصددروازهآساکآرتاکواناابیوردارگ بمسوزیاناکامبادنسیمرهشاپورخواستنیم‌ورکرج ابودلفچهرآزادگانباسمنجایزیرتواکسیناصطخربیشاپورتخت جمشیدپیشیاواداتموکنتخت‌طاووسشهر گوربندر سی‌نیزارجاندارابگرددامغانزابلپیشوا (تهران)انار (کرمان)کاشاندامغانقوچانهراتدرگز (خراسان رضوی)بمشوشکرمانشاهدره‌شهر (ایلام)خرم‌آبادمحلات (مرکزی)آستانه (مرکزی)گلپایگانتبریزبوکان (آذربایجان غربی)اهوازمرودشت (فارس)کازرونمرودشت (فارس)کوه‌های زاگرسبوشهرمرودشت (فارس)فیروزآبادبندر دیلمبهبهاندارابهوشنگانمرونساگرگانجتیسفونسلوکیهوه‌اردشیرسیرافراگا (ری باستان)شهر باستانی پاسارگادتخت سلیمانبلخ باستانحلوانشهر قدیم نیشابورشهر قدیم جرجانهگمتانهانشانالموتترشیزطوسدقیانوسگندی‌شاپورتن‌اردشیرتوناسپهبدمعبد لائودیسههفشجانشهرکردماری (ترکمنستان)عشق‌آبادخوارزم (ازبکستان)سلمان پاک (عراق)استان بابل (عراق)استان بابل (عراق)بندر کنگانشهر ریپاسارگادتکاب (آذربایجان غربی) بلخ (افغانستان)سرپل ذهابنیشابورگنبدکاووسهمدانسپیدان (فارس)الموت (قزوین)بردسکن (خراسان رضوی)مشهدجیرفت (کرمان)دزفولقطیف (عربستان)فردوس (خراسان جنوبی)گیلاننهاوند
باسمنج
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| باسمنج | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | تبریز |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) قدیمی | اسفنج، اوسبنج، فهوسفنج و وهوسفنج |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۶ خورشیدی |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۱٬۱۹۰ نفر |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱٬۷۹۱ متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | یوسف عنصری |
| ره‌آورد | خیار و قالی |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۴۱۲ |
  باسمنج روی نقشه ایران ۳۷°۵۹′۰۱″شمالی ۴۶°۲۹′۳۲″شرقی / ۳۷٫۹۸۳۶°شمالی ۴۶٫۴۹۲۲°شرقی / 37.9836; 46.4922مختصات: ۳۷°۵۹′۰۱″شمالی ۴۶°۲۹′۳۲″شرقی / ۳۷٫۹۸۳۶°شمالی ۴۶٫۴۹۲۲°شرقی / 37.9836; 46.4922 | |
باسمِنْج یا واسمیش یکی از شهرهای مرکزی استان آذربایجان شرقی است که در بخش مرکزی شهرستان تبریز واقع شده‌است. این شهر در ۱۰ کیلومتری جنوب‌شرق مرکز استان قرار گرفته‌است و با ۱۱٬۱۹۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۰ خورشیدی، بیست و دومین شهر آذربایجان شرقی محسوب می‌شود.[۱] عملیات الحاق باسمنج به تبریز آغاز شده و در همین راستا جادهٔ مواصلاتی این شهر و مرکز استان در حال تعریض است.[۲][۳] شورای اسلامی تبریز نیز این طرح را تصویب کرده و آن را جهت اجرا به فرمانداری این شهرستان ارسال کرده‌است.[۴]
محتویات
۱ نام
۲ پیشینه
۳ مردم
۴ گردشگری
۵ توسعه شهر
۶ رونق شهر
۷ محصولات
۸ روستاها
۹ پانویس
۱۰ منابع
۱۱ پیوند به بیرون
نام[ویرایش]
واژهٔ باسمنج از سدهٔ هشتم به بعد به صورت‌های اسفنج، اوسبنج، فهوسفنج و وهوسفنج در بعضی متون دیده می‌شود.[۵] در باب ریشهٔ نام باسمنج (بهوسپنج) گفتنی است که اجزای فهو، وهو و بهو در زبان پهلوی به معنی خوب است که همگی در توصیف سپنج هستند؛ اما خود سپنج در این زبان به معنی جایگاه استراحت است. اصطلاح فارسی سپنج‌سرای هم باید در رابطه با همین معنی سپنج (استراحت) پدید آمده باشد.
پیشینه[ویرایش]
به نوشتهٔ رشیدالدین فضل‌الله در دورهٔ او، قریهٔ اوسبنج مشهور به ترک‌دیه از دیه‌های ناحیهٔ مهران‌رود شمرده می‌شد و حدودش متصل به شارع خراسان و به اراضی زرنق و شادباد علیا و شارع قریهٔ مرده‌ناب و فتح‌آباد بود.[۶] در یکی از قباله‌های مربوط به سال ۹۸۷ هجری از همنام آن -مزرعه یا ده اُسفنج- در ناحیهٔ بروانان (بخش ترکمانچای) نام برده‌شده‌است.[۷] در منابع تاریخی دورهٔ صفویان نیز نام فهوسفنج آمده‌است. به نوشتهٔ اسکندرمنشی در سال ۹۸۹ هجری، شاه محمد خدابنده از سعیدآباد کوچ کرد و وارد فهوسفنج شد.[۸]
در زمان سلطان محمد خدابنده در جنگ میان قزلباش‌ها و سپاهیان امپراتوری عثمانی در کنار رود فهوسفنج، عثمانی‌ها شکست خوردند و عقب‌نشینی کردند.[۹]شاه عباس یکم که در سال ۹۹۸ هجری بر اثر صلح با عثمانی، قسمت‌هایی از آذربایجان و شیروان و بنادر دریای خزر و کردستان و لرستان (متصرفات عثمانی‌ها در فاصلهٔ سال‌های ۹۸۵ و ۹۹۸ هجری) را به آن دولت واگذار کرده بود، در سال ۱۰۱۲ عجری برای بازپس‌گیری آذربایجان از عثمانی‌ها، پیش از ورود به تبریز و پس از اقامت در کاروانسرای شبلی، وارد فهوسفنج شد.[۱۰] در سال ۱۰۲۷ هجری، قوای عثمانی به سرداری خلیل پاشا، شهر تبریز و در پی آن قریهٔ فهوسفنج را تسخیر نمودند.[۱۱]
در جنگ‌های ایران و روس در زمان فتحعلی‌شاه قاجار، قشون روس پیش از معاهدهٔ ترکمانچای باسمنج را تصرف کرند؛ ولی پس از مدتی عقب نشست. به نوشتهٔ اعتمادالسلطنه در ۱۹ شوال سال ۱۲۶۴ هجری، ناصرالدین‌شاه قاجار با اردویی مرکب از ۱۰ هزار نفر از تبریز بیرون آمد و وارد باسمنج شد[۱۲] و در سفر به اروپا (از راه میانه - باسمنج) وارد تبریز شد.[۱۳]
به نوشتهٔ عبدالعلی ادیب‌الملک در دورهٔ ناصری، باسمنج یک حمام و دو مسجد و هفت خانوار رعیت و ده دکان داشت و مالیات دیوانی آن به ۱۶۰ تومان می‌رسید.[۱۴] باسمنج در جریان جنگ‌های انقلاب مشروطیت و لشکرکشی قوای دولتی به‌آذربایجان، به لحاظ موضع سوق‌الجیشی، مدتی مقر حکم‌فرمایی عین‌الدوله بود و میان قوای ستارخان و قشون دولتی، بارها در آن‌جا زدوخورد روی داد. این شهر بعدها مرکز بلوک مهران‌رود شد[۱۵] و جادهٔ تبریز-بستان‌آباد از وسط آن می‌گذشت.
مردم[ویرایش]
در گذشته، کشاورزی و دامداری از کارهای پررونق و سودآور مردم این شهر محسوب می‌شد که در ۳۰ سال اخیر، به علت تأمین آب مشروب شهر تبریز از سفره‌های زیرزمینی منطقهٔ باسمنج، این مشاغل رونق خود را از دست داده‌اند. امروزه عدهٔ کثیری از اهالی این شهر، در کارخانجات صنعتی شهر تبریز فعال هستند و کارهای قدیمی از رونق افتاده‌اند.
گردشگری[ویرایش]
به خاطر سرسبزی و وجود چشم‌اندازهای طبیعی در کناره‌های رودخانهٔ مهران‌رود، در محور باسمنج به روستای سفیده‌خوان و آب و هوای مناسب و همچنین نزدیک‌بودن این شهر به مرکز استان، در سال‌های اخیر این منطقه از نظر گردشگری اهمیت خاصی پیدا کرده‌است؛ به طوری که در چند سال گذشته ساخت و ساز ویلاها و سایر مکان‌های تفریحی در کناره‌های رودخانهٔ مهران‌رود چند برابر شده‌است. همچنین در روزهای تعطیل، این شهر پذیرای عدهٔ زیادی از اهالی تبریز است.
توسعه شهر[ویرایش]
به منظور اسکان سرریز جمعیت تبریز و تصمیم مسئولان امر برای احداث شهرک‌های مسکونی از جمله شهرک‌های آذران، خاوران و مهران‌شهر در مابین حوزهٔ استحفاظی شهرداری‌های تبریز و باسمنج، بر اهمیت این شهر افزوده شده‌است. چرا که با شروع ساخت و ساز در این ۳ شهرک، شهر باسمنج به مرکز استان آذربایجان شرقی متصل خواهد شد و به‌عنوان یکی از مناطق شهرداری تبریز شناخته خواهد شد. ولی به‌دلیل برخی مشکلات، از جمله طرح تبدیل شهر باسمنج به مرکز بخش، مجوز ساخت و ساز در این شهرک‌های ۳گانه از سوی مقامات استانی و کشوری صادر نمی‌شود.
رونق شهر[ویرایش]
قبل از احداث جادهٔ جدید تبریز - تهران، راه پایتخت از داخل این شهر می‌گذشت که رونق خوبی هم به شهر داده بود. ولی پس از راه‌اندازی جادهٔ جدید، شهر باسمنج از توسعه مطلوب بازمانده‌است. ولی پیش‌بینی می‌شود با افتتاح آزادراه تبریز - زنجان - تهران که از حاشیهٔ جنوبی این شهر می‌گذرد، شهر باسمنج بار دیگر از رونق خوبی برخوردار شود.
محصولات[ویرایش]
خیار باسمنج از نظر طعم و مزه بهترین خیار تولید کشور محسوب می‌شود که در گذشته قسمت عمدهٔ آن به خیارشور تبدیل می‌شد. ولی در سال‌های اخیر به علت کاهش شدید تولید، بیشتر به صورت خیار سبز روانهٔ بازار مصرف می‌شود. خیارشور باسمنج و پنیر لیقوان از مهم‌ترین محصولات تولیدی و تجاری این منطقه به شمار می‌رود.
روستاها[ویرایش]
- آرپادره‌سی
- استیار
- اسکندر
- باغ یعقوب
- بیرق
- جانقور
- چاوان
- حاج‌عبدال
- دیزج لیلی‌خانی
- زرنق
- سفیده‌خوان
- شادباد علیا
- شادباد مشایخ
- طویقون
- فتح‌آباد
- کرکج
- کلوکدرق
- کندرود
- گوار
- لیقوان
- ملک‌کیان
- نعمت‌آباد
- هروی
پانویس[ویرایش]
↑ درگاه ملی آمار
↑ «زیر ساخت های شهرک خاوران باید سریع ترفراهم شود». خبرگزاری مهر. بازبینی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.
↑ «مقررات دست و پاگیر اداری نباید مانع از پیشبرد امور بدیهی شود/الحاق شهر باسمنج به تبریز». خبرگزاری فارس. بازبینی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.
↑ «شهر باسمنج به تبریز الحاق شد». خبرگزاری شهریار. بازبینی‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۲.
↑ رشیدالدین فضل‌الله، ص ۲۶۸؛ حمدالله مستوفی، ص ۷۹؛ اسکندرمنشی، ج ۱، ص ۳۲۶.
↑ رشیدالدین فضل‌الله، ص ۲۶۸
↑ اصفهانی، گ ۱۰۷
↑ اسکندرمنشی، ج ۱، ص ۳۲۶
↑ حسینی استرآبادی، ص ۱۲۴
↑ اسکندرمنشی، ج ۱، ص ۲۶۱، ج ۲، ص ۶۳۹
↑ اسکندرمنشی، ج ۳، ص ۹۳۳
↑ اعتمادالسلطنه، ج ۲، ص ۹۵۹
↑ اعتمادالسلطنه، ج ۳، ص ۱۸۱۰
↑ ادیب‌الملک، ص ۱۰۸
↑ کیهان، ج ۲، ص ۱۵۵
منابع[ویرایش]
خسرو خسروی. «باسْمِنْج». دانشنامه بزرگ اسلامی. بازبینی‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 | ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای باسمنج دارد. |
- تصویر ماهواره‌ای از باسمنج
شهرهای باستانی ایران | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|    | ||||||||||||||
| شهرستان تبریز | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مرکز | تبریز | ||||||||||||||||||||||||
| بخش‌ها |
| ||||||||||||||||||||||||
استان آذربایجان شرقی | ||
|---|---|---|
| مرکز | تبریز | 
 |
| شهرستان‌ها | آذرشهر • اسکو • اهر • بستان‌آباد • بناب • تبریز • جلفا • چاراویماق • خداآفرین • سراب • شبستر • عجب‌شیر • کلیبر • مراغه • مرند • ملکان • میانه • ورزقان • هریس • هشترود • هوراند | |
| شهرها | آبش‌احمد • آچاچی • آذرشهر • آقکند • اسکو • اهر • ایلخچی • باسمنج • بخشایش • بستان‌آباد • بناب • بناب مرند • تبریز • ترک • تیمورلو • ترکمانچای • تسوج • تیکمه‌داش • جلفا • جوان‌قلعه • خاروانا • خامنه • خداجو • خسروشاه • خمارلو • خواجه • خوشه‌مهر • دوزدوزان • زرنق • زنوز • سراب • سردرود • سهند • سیس • سیه‌رود • شبستر • شربیان • شرفخانه • شندآباد • صوفیان • عجب‌شیر • قره‌آغاج • کشکسرای • کلوانق • کلیبر • کوزه‌کنان • گوگان • لیلان • مبارک‌شهر • مراغه • مرند • ملکان • ممقان • مهربان • میانه • نظرکهریزی • وایقان • ورزقان • هادیشهر • هریس • هشترود • هوراند • یامچی | |
| جاذبه‌های گردشگری | آبشار آسیاب‌خرابه • آبشار سرکنددیزج • آبشار عیش‌آباد • آبشار گل‌آخور • ارگ تبریز • بازار تبریز • برج خلعت‌پوشان • برج مدور • بوستان ایل‌گلی • پل خداآفرین • خانه مشروطه • دریاچه ارومیه • دریاچه قوریگل • رصدخانه مراغه • روستای اشتبین • روستای کندوان • روستای مجارشین • سد امند • غار قدمگاه • غار کبوتر • قلعه آوارسین • قلعه بابک • قلعه ضحاک • کاخ شهرداری تبریز • کلیسای استفانوس مقدس • کلیسای هوهانس مقدس • گنبد سرخ • گنبد غفاریه • گنبد کبود • مسجد استاد و شاگرد • مسجد جامع تبریز • مسجد حسن پادشاه • مسجد سنگی ترک • مسجد صاحب‌الامر • مسجد کبود • مسجد مهرآباد • معبد مهر • مقبرةالشعرا • مقبرةالعرفا • مقبرةالوزرا • موزه آذربایجان • موزه سنجش • قیزلار کورپوسی | |
| فهرست‌ها | مساحت شهرستان‌ها • جمعیت شهرستان‌ها • جمعیت مراکز شهرستان‌ها • جمعیت بخش‌ها • جمعیت مراکز بخش‌ها • مساحت شهرها • جمعیت شهرها | |
رده | ||
ردهها:
- شهرستان تبریز
- شهرهای استان آذربایجان شرقی
- شهرهای شهرستان تبریز
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.540","walltime":"0.711","ppvisitednodes":"value":6860,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":208601,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":43427,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":19,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":7412,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 554.077 1 -total"," 27.65% 153.193 1 الگو:جعبه_شهر_ایران"," 24.29% 134.581 4 الگو:یادکرد_وب"," 24.01% 133.056 1 الگو:Infobox"," 23.43% 129.794 1 الگو:پانویس"," 22.49% 124.599 4 الگو:یادکرد/هسته"," 19.95% 110.520 8 الگو:Navbox"," 16.05% 88.928 1 الگو:روی_نقشه"," 15.33% 84.925 1 الگو:روی_نقشه+"," 13.55% 75.079 1 الگو:بهبود_منبع"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.140","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2981852,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1263","timestamp":"20190406234411","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0628u0627u0633u0645u0646u062c","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AC","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q508995","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q508995","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-11-30T19:56:25Z","dateModified":"2019-03-07T10:57:51Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Basmenj.JPG"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":134,"wgHostname":"mw1271"););
