هوشنگ ابتهاج محتویات زندگی[ویرایش] کارها[ویرایش] گفتوگوها[ویرایش] سیاست و فرهنگ[ویرایش] ویژگی شعر[ویرایش] نمونه شعر و ترانه[ویرایش] پانویس[ویرایش] منابع[ویرایش] منوی ناوبریواز هوشنگ ابتهاج چه خبر؟«۴ هنرمند نشان عالی صلح دریافت کردند/ انتقاد از بیمهریها»پیر پرنیان اندیش: خاطرات ه. الف. سایهخاطرات ۱۵۰۰ صفحهای هوشنگ ابتهاجچرا تودهایهای کانون نویسندگان اخراج شدند؟ووWorldCat Identities1250960210000 0000 8640 6618142425508
منوچهر آتشیآریا آریاپورم. آزاداحمدرضا احمدیمهدی اخوان ثالثبهرام اردبیلیپرویز اسلامپورمحمدرضا اصلانیبیژن الهیقیصر امینپورمنصور اوجیهوشنگ ایرانیعلی باباچاهیرضا براهنیبیژن جلالیهوشنگ چالنگیاحمدرضا چهکنینصرت رحمانیاسماعیل خویییدالله رؤیاییمحمدعلی سپانلوسهراب سپهریفرامرز سلیمانیاحمد شاملواسماعیل شاهرودیشهرام شاهرختاشمحمود شجاعیمحمدرضا شفیعی کدکنیمحمد شمس لنگرودیمنوچهر شیبانیطاهره صفارزادهگلرخسار صفیاواهوشنگ صهبامحمدرضا عبدالملکیانحمید عرفانهرمز علیپورفروغ فرخزادمحمدرضا فشاهیمحمد مختاریضیاء موحدم. مؤیدفیروز ناجیهوتن نجاتنیما یوشیجکتیبههای فارسی باستانسنگنبشته بیستونسنگنبشته گنجنامهنقش رستمسنگنبشته خشایارشا در ترکیهزندپازندیسنهاویسپردوندیدادهیربدستان و نیرنگستانیشتهاگاهاندینکردبندهشن هندیبندهشن بزرگگزیدههای زادسْپَرَمنامههای منوچهردادِستان دینیگروایتهای پهلوینامه تنسرشکند گمانیک ویچارپس دانشن کامگگُجَستَک اَبالیشزبور پهلویارداویرافنامهویرازگانزند وهمن یسنجاماسبنامهیادگار جاماسبیمنظومه بهرام ورجاوندشایست نشایستروایت امید اشوهشتانروایات آذرفرنبغ فرخزادانروایات فرنبغ سروشپرسشنیهامادگان هزار دادستانمینوی خرددانای مینوی خردیادگار بزرگمهراندرزنامه آذرپاد مهراسپنداناندرز اوشنَر دانااندرز دانایان به مزدیسناناندرز خسرو قباداناندرز پوریوتکیشاناندرز دستوران به بهدیناناندرز بهزاد فرخپیروزپنج خیم روحانیانداروی خرسندیخویشکاری ریدگاناندرز کنم به شما کودکانسودگر نسکانجیل زندهشاپورگانگنجینه زندگانرازانغولهانامههازبور مانیکارنامه اردشیر بابکانیادگار زریرانخسرو و ریدگگزارش شطرنج شهرستانهای ایرانشهرشگفتی و برجستگی سیستانماتیکان یوشت فریانماه فروردین روز خردادسورسخنفرهنگ پهلویفرهنگ اویم ایوکآییننامهنویسیخوداینامگکتاب کاروندسنگنوشتههای دولتی در دوران ساسانیکعبه زرتشتسفالنوشتههاپوستنوشتههافلزنوشتههامهرهاسکهنوشتههادرخت آسوریخیم و خرد فرخمردخردحنظله بادغیسیراتبه نیشابوریرودکیابن رومیابوحفص سغدیشهید بلخیمحمد پسر مخلد سگزیمحمد پسر وصیف سجزیمسعودی مروزیفیروز مشرقیبسام کردابوسلیک گرگانیآغاجی بخاراییابوسعید ابوالخیرابوالفتح بستیابوالفرج سگزیابوطاهر خسروانیرونقی بخاراییسپهری بخاراییبدیع بلخیبشار مرغزیابوالمؤید بلخیبُندار رازیبهرامی سرخسیبوالمثل بخاراییابواسحاق جویباریخبازی نیشابوریخجسته سرخسیخسروی سرخسیدقیقیرابعه بلخیابوالعباس ربنجنیابوشکور بلخیرودکیابوحفص سغدیشاکر جلابشهید بلخیعماره مروزیعنصری بلخیفردوسیمحمد عبده کاتبحکاک مرغزیمسعودی مروزیابوطیب مصعبیمعروفی بلخیابوزراعه معمریمعنوی بخارائیمنتصر سامانیمنجیک ترمذیمنطقی رازینصر بن منصورابوشعیب هرویطاهر چغانیکسایی مروزیعبدالله روزبه النکتییوسف عروضیابوالقاسم بشریاسینابوسعید ابوالخیرفخرالدین اسعد گرگانیخواجه عبدالله انصاریباباطاهرخیامدانشی طوسیمسعود سعد سلمانسناییاسدی طوسیعسجدیعنصری بلخیعیوقیکافرک غزنویغضائری رازیابوالفرج رونیفرخی سیستانیقطران تبریزیلبیبیمنوچهری دامغانیناصرخسروازرقی هرویعبدالله روزبه النکتیایرانشان بن ابیالخیرعثمان مختاریاثیر اخسیکتیادیب صابرمحمد معزیانوریعمعق بخاریخاقانیخیامابوالفرج رونیسراج قمریمسعود سعد سلمانسموری سجزیسناییسوزنی سمرقندیجمالالدین عبدالرزاق اصفهانیقاضی هجیم آملیعبدالواسع جبلیعلی بن احمد سیفیظهیرالدین فاریابیاشرف غزنویفلکی شروانیقوامی رازیمهستی گنجویمولانا شاهین شیرازیعطار نیشابوریرشیدالدین وطواطنظامی گنجویبهاءالدین ولدعبدالقادر گیلانیعلی بنحامد کوفیعثمان مروندیابوالعلاء گنجهایایرانشاه بن ابیالخیررشیدی سمرقندیشمس طبسیبدر جاجرمیکمالالدین اسماعیلافضلالدین کاشانیامیرخسرو دهلویاوحدالدین کرمانیمولویهمام تبریزیپوربهای جامیبهرام پژدوزرتشت بهرام پژدوسراج قمریسراجالدین سگزیسعدیسعدالدین نزاری قهستانیشمس قیس رازیشیخ محمود شبستریفخرالدین عراقیسیف فرغانیابن یمینعمید لویکیاوحدی مراغهایمجد همگرمولانا ناصریعطار نیشابوریبوعلی قلندرکیکاووس رازینظامی گنجویسلطان ولدعلی بنحامد کوفیعثمان مروندیملکتاجالدین دهلویشهابالدین بدایونیامیرحسن دهلویخواجه عبیدالدینحسن محمود کاتبشاهین شیرازیابواسحاق اطعمهفضلالله نعیمیامیرخسرو دهلویقاسم انوارمغربی تبریزیهمام تبریزیحافظحیدر شیرازیبرندق خجندیکمال خجندیرستم خوریانیشرفالدین رامیعبید زاکانیسلمان ساوجیامیر شاهیشیخ محمود شبستریسیف فرغانیابن یمینبدر چاچیابوعلی قلندرخواجوی کرمانیعماد فقیه کرمانیاوحدی مراغهایعمادالدین نسیمینعمتالله ولیامیرحسن دهلویجهانملک خاتونحمدالله مستوفیجام جونهحماد جمالیزینالدین واصفی هراتیلطفالله نیشابوریمیر سید علی همدانیعطار شیرازیابوالحسن علیالاعلیجلال طبیب شیرازیآذری طوسیمحمد محمد آملیابن حسامابواسحاق اطعمهقاسم انوارعصمت بخاریفخرالدین بخاریکمالالدین بناییمغربی تبریزیجامیهلالی جغتائیبرندق خجندیهاتفی خرجردیرستم خوریانیرضای سبزواریبساطی سمرقندیسکندر لودیامیر شاهیاهلی شیرازیبابا فغانی شیرازیعطار تونیعلیشیر نواییمحمد کاتبیمسیحی فوشنجیمکتبی شیرازیمحمد فضولینظامالدین محمود قاریمهری هرویکاتبی ترشیزینعمتالله ولیحسنشاه هرویاسیری لاهیجیقبولی هرویآصفی هروی هراتیزینالدین واصفی هراتیعبدالرحمن مشفقی بخاراییمهری هراتیلطفالله نیشابوریاهلی ترشیزیشهیدی قمیملا محمد نامیخیالی بخاریقاسم کاهینظام قاریشفائی اصفهانیوحشی بافقیکمالالدین بناییظهوری ترشیزیهلالی جغتائیهاتفی خرجردیفیضی دکنیجمالی دهلویعرفی شیرازیعلیشیر نواییمحتشم کاشانیمولانا همتی انگورانیاهلی شیرازیمکتبی شیرازیمیر رضی آرتیمانینظیری نیشابوریمحمد فضولیسحابی استرآبادیشانی تکلوبابا فغانی شیرازیآصفی هروی هراتیحیدر کلوچهپز هراتیسقای بخاراییمطربی سمرقندیدوستی بدخشیسیدای نسفیفطرت زردوز سمرقندیظهوری دکنیلسانی شیرازیشرفجهان قزوینیلحافدوز همدانیفهمی استرآبادیاهلی ترشیزیشهیدی قمیشریف تبریزیصبوری تبریزینوعی خبوشانیثنایی مشهدیضمیری اصفهانیمسیح کاشیشکیبی اصفهانیملک قمیکفری تربتیانیسی شاملوشاهطاهر دکنی انجدانینصیبی گیلانیذهنی کشمیریسرخوش کشمیریولی دشت بیاضیغزالی مشهدیمیر رضی آرتیمانیطالب آملیشفائی اصفهانیشوکت بخاریظهوری ترشیزیسلیم تهرانیفیضی دکنیقاسم دیوانه مشهدیابوالفتح سگزیاحولی سیستانیاسیر شهرستانیمحمدسعید اشرف مازندرانیسلطان باهوملاشاه بدخشیجهانآرا بیگمحمزه غافل سیستانیزلالی خوانساریزیبالنسابیدلسرمد کاشانیکلیم کاشانیندیم کشمیریشاپور تهرانیصائب تبریزیصوفی مازندرانیصیدی طهرانیباذل مشهدیقدسی مشهدینظیری نیشابوریمولانا همتی انگورانیمحسن فیض کاشانیسحابی استرآبادیفیاض لاهیجیشانی تکلومنیر لاهوریمجذوب تبریزیطرزی افشارکرام بخاراییسیدای نسفیحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیمطربی سمرقندینخلی بخاراییناظم هراتیسرافراز سمرقندیقانع نسفیفصیحی هروینجیب کاشانیرجبعلی واحد تبریزیناصر علی سرهندیمحسن فانیظفرخان احسنرضی دانش مشهدیسعیدا نقشبندی یزدیفوقی یزدیسنجر کاشانیصفی چرکسسالک قزوینیمحمد واعظ قزوینیغنی کشمیریرفیع مشهدیطغرای مشهدیوحید قزوینیذوقی اردستانیالهی اسدآبادیوحدت کاشانیمحمدسعید اشرف مازندرانیهاتف اصفهانیآزاد بلگرامیآذر بیگدلیعبدالرزاق دنبلیعبدالقادر بیدلفقیر دهلویوصال شیرازیفتحعلیخان صبای کاشانیحزین لاهیجیباذل مشهدیقصاب کاشانیصباحی بیدگلیمشتاق اصفهانیطبیب اصفهانیغنیمت پنجابیحشمت بدخشانیکرام بخاراییسپندی سمرقندیطغرل احراریحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیاملای بخاراییغیاثی بدخشینقیبخان طغرل احراریشمسالدین شاهینواله داغستانیظفرخان جوهریصادق منشی بخاراییمخلص کاشانیمحسن تأثیر تبریزینجیب کاشانیواله اصفهانیمحیط قمینجات اصفهانیعالی شیرازیشیوکرام تقویقانع تتویآفرین لاهوریواقف لاهوریمحمداسماعیل دارااکسیر اصفهانیحیرت لاهوریخالص اصفهانیصفای اصفهانینشاط اصفهانیفروغی بسطامییغمای جندقیفایز دشتیغالب دهلویفقیر شیرازیقاآنی شیرازیوصال شیرازیوقار شیرازیمحمودخان صباطاهره قرةالعینفتحعلیخان صبای کاشانینادرهبیدل کرمانشاهیعبرت نایینیعبدالرزاق دنبلینقیبخان طغرل احراریشمسالدین شاهینظفرخان جوهریتاشخواجه اسیریصادق منشی بخاراییسلطان خواجه اداء سمرقندیجیحون یزدیواله اصفهانیمحیط قمیمفتون بردخونیعمان سامانینوابالله دادخان صوفیعارف قزوینیمیرزاده عشقیمحمد فرخی یزدیمحمدتقی بهارارسلان پوریاپرویز ناتل خانلرینادر نادرپورفریدون مشیریسیمین بهبهانیهوشنگ ابتهاجپروین اعتصامیحسین منزویایرج میرزاسیاوش کسراییمحمدحسین شهریارمحمدرضا عبدالملکیانفریدون توللیگلچین گیلانیعبرت نایینیکریم امیری فیروزکوهیمظاهر مصفاژولیده نیشابوریعبدالحسین جلالیانمحمدعلی ریاضی یزدیعماد خراسانیسلمان هراتیسپیده کاشانیحمید سبزواریسید حسن حسینیمحمدرضا آقاسیمحمدعلی معلم دامغانیمهدی اخوان ثالثمنوچهر آتشیفروغ فرخزادنصرت رحمانیسهراب سپهریمحمدرضا شفیعی کدکنیمنوچهر شیبانیاسماعیل شاهرودیم. آزاداسماعیل خوییمحمد زهریمحمد مختاریطاهره صفارزادهنیما یوشیجضیاء موحدسعید سلطانپورمنصور اوجیبیژن جلالیتندرکیاهوشنگ ایرانیاحمد شاملونازنین نظام شهیدیاحمدرضا احمدیمحمدرضا اصلانیبیژن الهیهوشنگ ایرانیبهرام اردبیلیمحمدعلی سپانلوعظیم خلیلیجواد مجابییدالله رؤیاییهوشنگ چالنگیشاپور بنیادبیژن الهیبهرام اردبیلیپرویز اسلامپورمحمدرضا اصلانیسیروس آتابایهوشنگ چالنگیسیدعلی صالحیفرامرز سلیمانیهرمز علیپورقیصر امینپوررضا براهنیعلی باباچاهیشاپور بنیادسیدعلی صالحیبیژن کلکیشیوا ارسطوییمفتون امینیبهزاد زرینپورعلی عبدالرضاییگراناز موسوینادیا انجمنواصف باختریخلیلالله خلیلیمسعود نوابیمحمدکاظم کاظمیفضلالله قدسیابوطالب مظفریسعادت ملوکتاشفدایی هرویمخفی بدخشیعبدالکریم تمناصوفی عشقرینادیه فضلمحجوبه هرویندیم کابلیصدرالدین عینیفرزانه خجندیاسکندر ختلانیابوالقاسم لاهوتیگلرخسار صفیاوالایق شیرعلیپیرو سلیمانیمیرزا تورسونزادهمیرزا عبدالواحد مُنظِمصدرِ ضیاساتِم اُلُغزادهبازار صابرمحمدجان شکوری بخاراییجلال اکرامیعبید رجبمحمدعلی عجمیصفیه گلرخسارمردخای بهایفزلفیه عطاییمؤمن قناعتعسکر حکیمعنایت حاجییواعبدوملک بهاریمجیب مهردادگلنظر کلدیتیمور ذوالفقارفعاشور صفردارا نجاتاحمدجان رحمتزادجوره هاشمیخواجه (شاعر)اسد گلزادهشهزاده نظرووااقبال لاهوریحفیظ جالندهریعلیمحمد افغانیغزاله علیزادهبزرگ علویرضا امیرخانیمهشید امیرشاهیرضا براهنیسیمین دانشورمحمود دولتآبادیعلیاشرف درویشیانرضا قاسمیهوشنگ گلشیریابوتراب خسرویاحمد محمودشهریار مندنیپورعباس معروفیایرج پزشکزادعبدوملک بهاریتیمور ذوالفقارفجلال آلاحمدشمیم بهارصادق چوبکسیمین دانشورنادر ابراهیمیابراهیم گلستانهوشنگ گلشیریصادق هدایتمحمدعلی جمالزادهابوتراب خسرویمصطفی مستورجعفر مدرس صادقیهوشنگ مرادی کرمانیعلیاشرف درویشیانبیژن نجدیشهرنوش پارسیپورغلامحسین ساعدیبهرام صادقیگلی ترقیمیرزا فتحعلی آخوندزادهارسلان پوریابهرام بیضاییبیژن مفیدغلامحسین ساعدیهنگامه مفیدعباس نعلبندیاناکبر رادیپری صابریمحمود استادمحمدمیرزاده عشقیمحسن یلفانیحمید امجدمحمد چرمشیرمحمد یعقوبینغمه ثمینیمحمد عثمانافرضا صابریرضا قاسمیحسین پاکدلحسین پناهیمحمد رحمانیانمحمد رضاییرادجلال تهرانیامیررضا کوهستانیابراهیم حاتمیکیامسعود کیمیاییاصغر فرهادیرخشان بنیاعتمادبهرام بیضاییکامبوزیا پرتویداریوش مهرجوییابراهیم گلستانعلی حاتمیمجید مجیدیپیمان قاسمخانیناصر تقواییشادمهر راستیناصغر عبداللهیکیومرث پوراحمدعباس کیارستمیعلیاکبر دهخدا
افراد زندهاهالی رشتبیرونرفتگان از کانون نویسندگان ایرانحافظ پژوهان اهل ایرانخاندان ابتهاجخاندان سمیعیدانشآموختگان دبیرستان شاهپور رشتدور از وطنهای اهل ایران در آلمانزادگان ۱۳۰۶زادگان ۱۹۲۸ (میلادی)شاعران مرد اهل ایرانکمونیستهای اهل ایرانمردم گیلکبرگزیدگان جشنواره فارابیموسیقیدانان اهل ایرانموسیقیشناسان اهل ایراننویسندگان مرد اهل ایرانشاعران اهل رشتدریافتکنندگان نشان عالی هنر برای صلح
رشتایرانیکمونیستهاحزب توده ایرانرشترشتبرادران ابتهاجغلامحسین ابتهاجابوالحسن ابتهاجرشتتهرانارمنیخانه ارغوانباستانی پاریزیبرنامه گلهاداوود پیرنیاگلچین هفتهنیماییمحمدرضا شجریانشهرام ناظریحسین قوامیتو ای پری کجاییسپیدهمیدان ژاله۱۷ شهریور ۱۳۵۷محمدرضا لطفیمحمدرضا شجریانحسین علیزادهحافظجشنواره بینالمللی هنر برای صلحنیمامدرناجتماعیشاعرینیما یوشیجاحسان طبریحزب توده ایرانسیدمصطفی محقق دامادغلامعلی حداد عادلمحمدرضا شفیعی کدکنیحسن انوریفتحالله مجتباییعلیاکبر صالحیسیدرضا صالحی امیریاحمد مسجدجامعیعبدالحسین مختابادژاله آموزگارمحمد قوچانیمهدی یزدانیخرمعلیرضا غلامیمهرنامهاحمد شاملومهدی اخوانکسراییشهریارمیلاد عظیمیمحمدحسین شهریارسیدعلی خامنهایحزب تودهسوسیالیستباقر پرهاماحمد شاملومحسن یلفانیغلامحسین ساعدیاسماعیل خوئیبهآذینسیاوش کسرائیفریدون تنکابنیغلامحسین یوسفیمنوچهر نیستانیحسین منزویمحمدعلی بهمنیسیمین بهبهانیمطلعغزلیرباعیمطلعغزلی
هوشنگ ابتهاج
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
هوشنگ ابتهاج | ||||
---|---|---|---|---|
هوشنگ ابتهاج | ||||
نام اصلی | امير هوشنگ ابتهاج | |||
زادروز | ۶ اسفند ۱۳۰۶ (۹۱ سال) گیلان - رشت | |||
پدر و مادر | میرزا آقاخان ابتهاج - فاطمه رفعت | |||
ملیت | ایرانی | |||
لقب | ه.ا. سایه | |||
پیشه | شاعر | |||
کتابها | نخستین نغمهها، سیاهمشق ۱ و ۲ و ۳، شبگیر، چند برگ از یلدا، تا صبح شب یلدا، یادگار خون سرو | |||
تخلص | سایه | |||
همسر(ها) | آلما مایکیال (۱۳۳۷-اکنون) | |||
فرزندان | آسیا، یلدا، کیوان و کاوه | |||
امضا | ||||
|
از سلسله مقالات دربارهٔ |
ه. ا. سایه |
---|
مجموعههای شعر |
کهن
نو
|
ترانههای نامدار |
|
یادمانها |
|
موضوعات مرتبط |
|
|
امیر هوشنگ ابتهاج[۱] (زادهٔ ۶ اسفند ۱۳۰۶ در رشت) متخلص به، ه. ا. سایه، شاعر ایرانی است.
ابتهاج در گذشته طرفدار کمونیستها و هوادار حزب توده ایران بوده و همچنان به سوسیالیسم باورمند است.
محتویات
۱ زندگی
۲ کارها
۲.۱ کتابشناسی
۳ گفتوگوها
۳.۱ با مجلّه مهرنامه
۳.۲ خاطرات
۴ سیاست و فرهنگ
۴.۱ حزب توده
۴.۲ اخراج از کانون نویسندگان ایران
۵ ویژگی شعر
۶ نمونه شعر و ترانه
۷ پانویس
۸ منابع
زندگی[ویرایش]
امیر هوشنگ ابتهاج روز یکشنبه ۶ اسفند ۱۳۰۶ در رشت متولد شد. پدرش آقاخان ابتهاج از مردان سرشناس رشت و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود. برادران ابتهاج «غلامحسین ابتهاج و ابوالحسن ابتهاج» عموهای او بودند.
هوشنگ ابتهاج دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران اولین دفتر شعر خود را به نام نخستین نغمهها منتشر کرد.
ابتهاج در جوانی دلباخته دختری ارمنی به نام [گالیا] شد که در رشت ساکن بود و این عشق دوران جوانی دست مایه اشعار عاشقانهای شد که در آن ایام سرود. بعدها که ایران غرق خونریزی و جنگ و بحران شد، ابتهاج شعری به نام کاروان (دیرست گالیا…) با اشاره بههمان روابط عاشقانهاش در گیرودار مسائل سیاسی سرود.
ابتهاج مدتی بهعنوان مدیر کل شرکت دولتی سیمان تهران بهکار اشتغال داشت.
منزل شخصی سایه که از منازل سازمانی شرکت سیمان است در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیدهاست. دلیل این نامگذاری وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه است که سایه شعر معروف ارغوان خود را برای آن درخت گفتهاست.
سایه در سال ۱۳۴۶ به اجرای شعرخوانی بر آرامگاه حافظ در جشن هنر شیراز میپردازد که باستانی پاریزی در سفرنامه معروف خود (از پاریز تا پاریس) استقبال شرکت کنندگان و هیجان آنها پس از شنیدن اشعار سایه را شرح میدهد و مینویسد که تا قبل از آن هرگز باور نمیکردهاست که مردم از شنیدن یک شعر نو تااینحد هیجان زده شوند.
ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سرپرست برنامه گلها در رادیوی ایران (پس از کنارهگیری داوود پیرنیا) و پایهگذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود.[۲] تعدادی از غزلها، تصنیفها و اشعار نیمایی او توسط موسیقیدانان ایرانی نظیر محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و حسین قوامی اجرا شدهاست. تصنیف خاطره انگیز تو ای پری کجایی و تصنیف سپیده (ایران ای سرای امید) از اشعار سایه است.
سایه بعد از حادثه میدان ژاله (۱۷ شهریور ۱۳۵۷) بههمراه محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و حسین علیزاده، بهنشانه اعتراض از رادیو استعفا داد.
از مهمترین آثار هوشنگ ابتهاج تصحیح او از غزلهای حافظ است که با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در ۱۳۷۲ توسط نشر کارنامه بهچاپ رسید و بار دیگر با تجدیدنظر و تصحیحات تازه منتشر شد. سایه سالهای زیادی را صرف پژوهش و حافظشناسی کرده که این کتاب حاصل تمام آن زحمتهاست که سایه در مقدمه آن را به همسرش پیشکش کردهاست.[۳]
در تاریخ پنجشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۷ در مراسم پایانی ششمین «جشنواره بینالمللی هنر برای صلح»، نشان عالی «هنر برای صلح» به هوشنگ ابتهاج و ۳ هنرمند دیگر اهداء شد.[۴]
کارها[ویرایش]
سایه هم در آغاز، همچون شهریار، چندی کوشید تا به راه نیما برود؛ اما، نگرش مدرن و اجتماعی شعر نیما، بهویژه پس از سرایش ققنوس، با طبع او که اساساً شاعری غزلسرا بود؛ همخوانی نداشت. پس راه خود را که همان سرودن غزل بود؛ دنبال کرد.
سایه در سال ۱۳۲۵ مجموعهٔ «نخستین نغمهها» را که شامل اشعاری بهشیوهٔ کهن است، منتشر کرد. در این دوره هنوز با نیما یوشیج آشنا نشده بود. «سراب» نخستین مجموعهٔ او به اسلوب جدید است؛ اما قالب همان چهارپاره است با مضمونی از نوع غزل و بیان احساسات و عواطف فردی؛ عواطفی واقعی و طبیعی. مجموعهٔ «سیاه مشق»، با آنکه پس از «سراب» منتشر شد، شعرهای سالهای ۲۵ تا ۲۹ شاعر را دربرمیگیرد. در این مجموعه، سایه تعدادی از غزلهای خود را چاپ کرد و توانایی خویش را در سرودن غزل نشان داد تا آنجا که میتوان گفت تعدادی از غزلهای او از بهترین غزلهای این دوران بهشمار میرود.
سایه در مجموعههای بعدی، اشعار عاشقانه را رها کرد و با کتاب شبگیر خود که حاصل سالهای پر تب و تاب پیش از سال ۱۳۳۲ است به شعر اجتماعی روی آورد. مجموعهٔ «چند برگ از یلدا» راه روشن و تازهای در شعر معاصر گشود.
سایه پس از درگذشت احسان طبری در بهار ۱۳۶۸، مثنوی «قصه خون دل» را به یاد و در رثای او سرود. بسیاری از کارشناسان برآنند که بخش عمدهای از معروفیت ابتهاج، مدیون وابستگی او به حزب توده ایران بودهاست.[نیازمند منبع]
در مهر ۱۳۹۵ بیستوسومین جایزه بنیاد موقوفات افشار را که در این بنیاد برگزار شد به هوشنگ ابتهاج اهداء گردید. در این جلسه علاوهبر سیدمصطفی محقق داماد و غلامعلی حداد عادل شخصیتهای برجسته فرهنگی چون محمدرضا شفیعی کدکنی، حسن انوری، فتحالله مجتبایی، علیاکبر صالحی، سیدرضا صالحی امیری، احمد مسجدجامعی، عبدالحسین مختاباد، ژاله آموزگار و… حضور داشتند.
کتابشناسی[ویرایش]
این مجموعهها بر این پایهاند:[۲]
نخستین نغمهها، ۱۳۲۵
سراب، ۱۳۳۰
سیاه مشق، فروردین ۱۳۳۲
شبگیر، مرداد ۱۳۳۲
زمین، دی ۱۳۳۴
چند برگ از یلدا، آبان ۱۳۴۴
یادنامه، مهر ۱۳۴۸ (ترجمه شعر تومانیان شاعر ارمنی، با همکاری نادرپور، گالوست خاننتس و روبن)
تا صبح شب یلدا، مهر ۱۳۶۰
یادگار خون سرو، بهمن ۱۳۶۰
حافظ به سعی سایه (دیوان حافظ با تصحیح ابتهاج)
تاسیان مهر ۱۳۸۵ (اشعار ابتهاج در قالب نو)- بانگ نی
از این میان سیاه مشق و تاسیان تنها دفترهایی هستند که ابتهاج با تجدیدنظر در محتوا به چاپهای بعدی رساند و مجموعه و چکیدهٔ همهٔ شعرهایش است. بانگ نی نیز در پاییز ۱۳۹۵ بدون آگاهی او منتشر شد.
گفتوگوها[ویرایش]
با مجلّه مهرنامه[ویرایش]
ابتهاج مهر ۱۳۹۲ در گفتوگویی با محمد قوچانی، مهدی یزدانیخرم و علیرضا غلامی که در مجله مهرنامه منتشر شد گفته بود: «من به سلامت تئوریک سوسیالیسم باور دارم. هنوز باور دارم که هیچ راهی جز سوسیالیسم پیش پای بشر نیست. کمونیسم هم یک آرمان دور است. تا بهقول معروف یک انسان طراز نوین ساخته نشود که هرکس بهاندازه کارش بخواهد و بهرهمند شود، کمونیسم قابل تحقق نیست.»
مهرنامه گفتهاست این گفتوگو اولین گفت وگوی مطبوعاتی هوشنگ ابتهاج با یک نشریه است.
او در این گفتوگو دربارهٔ احمد شاملو گفتهاست: «وقتی شاملو مُرد من در مراسمش گریه کردم. یکی از دوستان به من گفت سایه گریه میکنی؟ فکر میکرد من نباید برای شاملو گریه کنم! گفتم این چه حرفی است؟ من برای کدامیک از رفقایم مرثیه ساختهام؟ مهدی اخوان، شاملو، کسرایی، شهریار؟ درد نبودن اینها چنان برای من عظیم است که اصلاً کلمه پیدا نمیکنم.»
خاطرات[ویرایش]
هوشنگ ابتهاج سال ۱۳۹۱ در ۸۵ سالگی خاطرات خود را در گفتوگو با میلاد عظیمی در کتاب پیر پرنیان اندیش عنوان کرد. در این کتاب هوشنگ ابتهاج به بیان عقاید و نظرات خود دربارهٔ بسیاری از چهرههای بهنام موسیقی، شعر و سیاست در زمان خود میپردازد.
او در این کتاب تأیید میکند که آزادیاش از زندان در سال ۱۳۶۳ بعد از نامه محمدحسین شهریار به سیدعلی خامنهای و بیان این نکته که «وقتی سایه را زندانی کردند، فرشتهها بر عرش الهی گریه میکنند» صورت گرفتهاست. ابتهاج یک سال بعد از زندان آزاد میشود.[۵][۶][۷]
سیاست و فرهنگ[ویرایش]
حزب توده[ویرایش]
ابتهاج در گفتوگو با مجله مهرنامه در مهر ۱۳۹۲، دربارهٔ روابطش با حزب توده گفتهاست: «عضو حزب توده نبودم؛ اما همیشه سوسیالیست بودم و به تودهایها احترام میگذاشتم و رفیق آنها بودم و با آنها همعقیده بودم.»[۸]
اخراج از کانون نویسندگان ایران[ویرایش]
در سال ۱۳۵۸ خورشیدی، هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران که عبارت بودند از باقر پرهام، احمد شاملو، محسن یلفانی، غلامحسین ساعدی و اسماعیل خوئی تصمیم به تعلیق هوشنگ ابتهاج، بهآذین، سیاوش کسرائی، فریدون تنکابنی و برومند بهعلت نقض مرامنامه و اساسنامهٔ کانون گرفتند. این تصمیم درنهایت به تأیید مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران که بهصورت فوقالعاده برگزار شد رسید و منجر به اخراج کل عناصر تودهای، بههمراه این پنج تن، از کانون نویسندگان ایران شد.[۹][۱۰]
ویژگی شعر[ویرایش]
غلامحسین یوسفی دربارهٔ شعر سایه میگوید: «در غزل فارسی معاصر، شعرهای سایه در شمار آثار خوب و خواندنی است. مضامین گیرا و دلکش، تشبیهات و استعارات و صور خیال بدیع، زبان روان و موزون و خوشترکیب و هماهنگ با غزل، از ویژگیهای شعر اوست و نیز رنگ اجتماعی ظریف آن یادآور شیوهٔ دلپذیر حافظ است. از جمله غزلهای برجستهٔ اوست: دوزخ روح، شبیخون، خونبها، گریهٔ لیلی، چشمی کنار پنجرهٔ انتظار و نقش دیگر.»
اشعار نو او نیز دارای درونمایهای تازه و ابتکاری است؛ و چون فصاحت زبان و قوت بیان سایه با این درونمایهٔ ابتکاری همگام شده، نتیجهٔ مطلوبی بهبار آوردهاست.
در شعر پس از نیما در حوزهٔ غزل تقسیماتی را باتوجهبه شاعرانی که در آن زمان حضور داشتهاند انجام دادهاند که در این بین نامهایی چون هوشنگ ابتهاج، منوچهر نیستانی، حسین منزوی، محمدعلی بهمنی و سیمین بهبهانی بهچشم میخورد.
نمونه شعر و ترانه[ویرایش]
مطلع غزلی از سایه:
ای عشق همه بهانه از توست | من خامُشم این ترانه از توست |
یک رباعی از سایه:
مست از خواب برانگیختمش | دست در زلف کج آویختمش | |
جام آن بوسه که میسوخت مرا | تا لب آوردمش و ریختمش |
مطلع غزلی دیگر از سایه:
مژده بده مژده بده یار پسندید مرا | سایهٔ او گشتم و او بُرد به خورشید مرا |
شعر نو از سایه:
پانویس[ویرایش]
↑ مجله بخارا، ۹۲ صفحهٔ ۲۸۹
↑ ۲٫۰۲٫۱ ستایشگر، ۱۹
↑ از هوشنگ ابتهاج چه خبر؟[پیوند مرده]
↑ «۴ هنرمند نشان عالی صلح دریافت کردند/ انتقاد از بیمهریها». خبرگزاری مهر. ۱۳ مهر ۱۳۹۷.
↑ پیر پرنیاناندیش، جلد اول، صفحهٔ ۵۴۰
↑ پیر پرنیان اندیش: خاطرات ه. الف. سایه
↑ خاطرات ۱۵۰۰ صفحهای هوشنگ ابتهاج
↑ مهرنامه، شماره ۳۱، مهر ۱۳۹۲، گفتوگوی محمد قوچانی، مهدی یزدانیخرم و علیرضا غلامی با هوشنگ ابتهاج، صفحه 243
↑ چرا تودهایهای کانون نویسندگان اخراج شدند؟، بیبیسی فارسی
↑ کتاب حدیث تشنه و آب، صفحه ۷۲ تا ۸۵ نوشته منصور کوشان
منابع[ویرایش]
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به هوشنگ ابتهاج در ویکیگفتاورد موجود است. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ هوشنگ ابتهاج موجود است. |
- پیر پرنیاناندیش (در صحبت سایه): گفتوگو با هوشنگ ابتهاج سایه/میلاد عظیمی و عاطفه طیّه/ناشر:انتشارات سخن؛ چاپ اول: پاییز ۱۳۹۱/
ستایشگر، مهدی. نام نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد سوّم. چاپ اوّل. تهران: اطلاعات، ۱۳۷۶. شابک ۹۶۴-۴۲۳-۳۷۷-۸(جلد ۳).- گیلان در قلمرو شعر و ادب، ابراهیم فخرایی.
- شعر معاصر ایران از بهار تا شهریار، حسنعلی محمدی. ناشر: مؤلف/ صد شاعر، خسرو شافعی.
ردهها:
- افراد زنده
- اهالی رشت
- بیرونرفتگان از کانون نویسندگان ایران
- حافظ پژوهان اهل ایران
- خاندان ابتهاج
- خاندان سمیعی
- دانشآموختگان دبیرستان شاهپور رشت
- دور از وطنهای اهل ایران در آلمان
- زادگان ۱۳۰۶
- زادگان ۱۹۲۸ (میلادی)
- شاعران مرد اهل ایران
- کمونیستهای اهل ایران
- مردم گیلک
- برگزیدگان جشنواره فارابی
- موسیقیدانان اهل ایران
- موسیقیشناسان اهل ایران
- نویسندگان مرد اهل ایران
- شاعران اهل رشت
- دریافتکنندگان نشان عالی هنر برای صلح
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.680","walltime":"0.877","ppvisitednodes":"value":8848,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":626319,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":121941,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":21,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":5296,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 604.361 1 -total"," 49.40% 298.554 16 الگو:Navbox"," 20.79% 125.662 10 الگو:Navbox_subgroups"," 20.51% 123.959 1 الگو:ادبیات_فارسی"," 19.56% 118.211 1 الگو:Navbox_with_collapsible_sections"," 16.69% 100.880 2 الگو:یادکرد/هسته"," 13.10% 79.183 1 الگو:پانویس"," 12.10% 73.152 1 الگو:جعبه_اطلاعات_شاعر_و_نویسنده"," 12.10% 73.128 1 الگو:مدرک"," 10.86% 65.651 1 الگو:ثابت"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.132","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":4238053,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1302","timestamp":"20190407203128","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0647u0648u0634u0646u06af u0627u0628u062au0647u0627u062c","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q1638933","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q1638933","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-10-12T18:20:47Z","dateModified":"2019-04-07T20:31:25Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC.jpg","headline":"u0634u0627u0639u0631 u0627u06ccu0631u0627u0646u06cc"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":168,"wgHostname":"mw1275"););