خلیل‌الله خلیلی محتویات زندگی[ویرایش] دوران مهاجرت[ویرایش] آثار[ویرایش] شهرت خلیلی[ویرایش] درگذشت[ویرایش] منابع[ویرایش] منوی ناوبریبی‌بی‌سی«چهره‌های سیاسی و فرهنگی معاصر افغانستان»««گرامی‌داشت صدمین سال تولد خلیل‌الله خلیلی در کابل»»««سکوت در سالگرد خاموشی خلیلی»»««استاد خلیل‌الله خلیلی»»««استاد خلیل‌الله خلیلی»»«همان‌جا»«جسد خلیل‌الله خلیلی در دانشگاه کابل دوباره به خاک سپرده شد»««به‌عنوان یک ایرانی شرمنده‌ام»»ووو
کتیبه‌های فارسی باستانسنگ‌نبشته بیستونسنگ‌نبشته گنج‌نامهنقش رستمسنگ‌نبشته خشایارشا در ترکیهزندپازندیسن‌هاویسپردوندیدادهیربدستان و نیرنگستانیشت‌هاگاهاندین‌کردبندهشن هندیبندهشن بزرگگزیده‌های زادسْپَرَمنامه‌های منوچهردادِستان دینیگروایت‌های پهلوینامه تنسرشکند گمانیک ویچارپس دانشن کامگگُجَستَک اَبالیشزبور پهلویارداویراف‌نامهویرازگانزند وهمن یسنجاماسب‌نامهیادگار جاماسبیمنظومه بهرام ورجاوندشایست نشایستروایت امید اشوهشتانروایات آذرفرنبغ فرخزادانروایات فرنبغ سروشپرسشنیهامادگان هزار دادستانمینوی خرددانای مینوی خردیادگار بزرگ‌مهراندرزنامه آذرپاد مهراسپنداناندرز اوشنَر دانااندرز دانایان به مزدیسناناندرز خسرو قباداناندرز پوریوتکیشاناندرز دستوران به بهدیناناندرز بهزاد فرخ‌پیروزپنج خیم روحانیانداروی خرسندیخویشکاری ریدگاناندرز کنم به شما کودکانسودگر نسکانجیل زندهشاپورگانگنجینه زندگانرازانغول‌هانامه‌هازبور مانیکارنامه اردشیر بابکانیادگار زریرانخسرو و ریدگگزارش شطرنج شهرستان‌های ایرانشهرشگفتی و برجستگی سیستانماتیکان یوشت فریانماه فروردین روز خردادسورسخنفرهنگ پهلویفرهنگ اویم ایوکآیین‌نامه‌نویسیخودای‌نامگکتاب کاروندسنگ‌نوشته‌های دولتی در دوران ساسانیکعبه زرتشتسفال‌نوشته‌هاپوست‌نوشته‌هافلزنوشته‌هامهرهاسکه‌نوشته‌هادرخت آسوریخیم و خرد فرخ‌مردخردحنظله بادغیسیراتبه نیشابوریرودکیابن رومیابوحفص سغدیشهید بلخیمحمد پسر مخلد سگزیمحمد پسر وصیف سجزیمسعودی مروزیفیروز مشرقیبسام کردابوسلیک گرگانیآغاجی بخاراییابوسعید ابوالخیرابوالفتح بستیابوالفرج سگزیابوطاهر خسروانیرونقی بخاراییسپهری بخاراییبدیع بلخیبشار مرغزیابوالمؤید بلخیبُندار رازیبهرامی سرخسیبوالمثل بخاراییابواسحاق جویباریخبازی نیشابوریخجسته سرخسیخسروی سرخسیدقیقیرابعه بلخیابوالعباس ربنجنیابوشکور بلخیرودکیابوحفص سغدیشاکر جلابشهید بلخیعماره مروزیعنصری بلخیفردوسیمحمد عبده کاتبحکاک مرغزیمسعودی مروزیابوطیب مصعبیمعروفی بلخیابوزراعه معمریمعنوی بخارائیمنتصر سامانیمنجیک ترمذیمنطقی رازینصر بن منصورابوشعیب هرویطاهر چغانیکسایی مروزیعبدالله روزبه النکتییوسف عروضیابوالقاسم بشریاسینابوسعید ابوالخیرفخرالدین اسعد گرگانیخواجه عبدالله انصاریباباطاهرخیامدانشی طوسیمسعود سعد سلمانسناییاسدی طوسیعسجدیعنصری بلخیعیوقیکافرک غزنویغضائری رازیابوالفرج رونیفرخی سیستانیقطران تبریزیلبیبیمنوچهری دامغانیناصرخسروازرقی هرویعبدالله روزبه النکتیایرانشان بن ابی‌الخیرعثمان مختاریاثیر اخسیکتیادیب صابرمحمد معزیانوریعمعق بخاریخاقانیخیامابوالفرج رونیسراج قمریمسعود سعد سلمانسموری سجزیسناییسوزنی سمرقندیجمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانیقاضی هجیم آملیعبدالواسع جبلیعلی بن احمد سیفیظهیرالدین فاریابیاشرف غزنویفلکی شروانیقوامی رازیمهستی گنجویمولانا شاهین شیرازیعطار نیشابوریرشیدالدین وطواطنظامی گنجویبهاءالدین ولدعبدالقادر گیلانیعلی بن‌حامد کوفیعثمان مروندیابوالعلاء گنجه‌ایایرانشاه بن ابی‌الخیررشیدی سمرقندیشمس طبسیبدر جاجرمیکمال‌الدین اسماعیلافضل‌الدین کاشانیامیرخسرو دهلویاوحدالدین کرمانیمولویهمام تبریزیپوربهای جامیبهرام پژدوزرتشت بهرام پژدوسراج قمریسراج‌الدین سگزیسعدیسعدالدین نزاری قهستانیشمس قیس رازیشیخ محمود شبستریفخرالدین عراقیسیف فرغانیابن یمینعمید لویکیاوحدی مراغه‌ایمجد همگرمولانا ناصریعطار نیشابوریبوعلی قلندرکیکاووس رازینظامی گنجویسلطان ولدعلی بن‌حامد کوفیعثمان مروندیملک‌تاج‌الدین دهلویشهاب‌الدین بدایونیامیرحسن دهلویخواجه عبیدالدینحسن محمود کاتبشاهین شیرازیابواسحاق اطعمهفضل‌الله نعیمیامیرخسرو دهلویقاسم انوارمغربی تبریزیهمام تبریزیحافظحیدر شیرازیبرندق خجندیکمال خجندیرستم خوریانیشرف‌الدین رامیعبید زاکانیسلمان ساوجیامیر شاهیشیخ محمود شبستریسیف فرغانیابن یمینبدر چاچیابوعلی قلندرخواجوی کرمانیعماد فقیه کرمانیاوحدی مراغه‌ایعمادالدین نسیمینعمت‌الله ولیامیرحسن دهلویجهان‌ملک خاتونحمدالله مستوفیجام جونهحماد جمالیزین‌الدین واصفی هراتیلطف‌الله نیشابوریمیر سید علی همدانیعطار شیرازیابوالحسن علی‌الاعلیجلال طبیب شیرازیآذری طوسیمحمد محمد آملیابن حسامابواسحاق اطعمهقاسم انوارعصمت بخاریفخرالدین بخاریکمال‌الدین بناییمغربی تبریزیجامیهلالی جغتائیبرندق خجندیهاتفی خرجردیرستم خوریانیرضای سبزواریبساطی سمرقندیسکندر لودیامیر شاهیاهلی شیرازیبابا فغانی شیرازیعطار تونیعلی‌شیر نواییمحمد کاتبیمسیحی فوشنجیمکتبی شیرازیمحمد فضولینظام‌الدین محمود قاریمهری هرویکاتبی ترشیزینعمت‌الله ولیحسن‌شاه هرویاسیری لاهیجیقبولی هرویآصفی هروی هراتیزین‌الدین واصفی هراتیعبدالرحمن مشفقی بخاراییمهری هراتیلطف‌الله نیشابوریاهلی ترشیزیشهیدی قمیملا محمد نامیخیالی بخاریقاسم کاهینظام قاریشفائی اصفهانیوحشی بافقیکمال‌الدین بناییظهوری ترشیزیهلالی جغتائیهاتفی خرجردیفیضی دکنیجمالی دهلویعرفی شیرازیعلی‌شیر نواییمحتشم کاشانیمولانا همتی انگورانیاهلی شیرازیمکتبی شیرازیمیر رضی آرتیمانینظیری نیشابوریمحمد فضولیسحابی استرآبادیشانی تکلوبابا فغانی شیرازیآصفی هروی هراتیحیدر کلوچه‌پز هراتیسقای بخاراییمطربی سمرقندیدوستی بدخشیسیدای نسفیفطرت زردوز سمرقندیظهوری دکنیلسانی شیرازیشرف‌جهان قزوینیلحاف‌دوز همدانیفهمی استرآبادیاهلی ترشیزیشهیدی قمیشریف تبریزیصبوری تبریزینوعی خبوشانیثنایی مشهدیضمیری اصفهانیمسیح کاشیشکیبی اصفهانیملک قمیکفری تربتیانیسی شاملوشاه‌طاهر دکنی انجدانینصیبی گیلانیذهنی کشمیریسرخوش کشمیریولی دشت بیاضیغزالی مشهدیمیر رضی آرتیمانیطالب آملیشفائی اصفهانیشوکت بخاریظهوری ترشیزیسلیم تهرانیفیضی دکنیقاسم دیوانه مشهدیابوالفتح سگزیاحولی سیستانیاسیر شهرستانیمحمدسعید اشرف مازندرانیسلطان باهوملاشاه بدخشیجهان‌آرا بیگمحمزه غافل سیستانیزلالی خوانساریزیب‌النسابیدلسرمد کاشانیکلیم کاشانیندیم کشمیریشاپور تهرانیصائب تبریزیصوفی مازندرانیصیدی طهرانیباذل مشهدیقدسی مشهدینظیری نیشابوریمولانا همتی انگورانیمحسن فیض کاشانیسحابی استرآبادیفیاض لاهیجیشانی تکلومنیر لاهوریمجذوب تبریزیطرزی افشارکرام بخاراییسیدای نسفیحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیمطربی سمرقندینخلی بخاراییناظم هراتیسرافراز سمرقندیقانع نسفیفصیحی هروینجیب کاشانیرجبعلی واحد تبریزیناصر علی سرهندیمحسن فانیظفرخان احسنرضی دانش مشهدیسعیدا نقشبندی یزدیفوقی یزدیسنجر کاشانیصفی چرکسسالک قزوینیمحمد واعظ قزوینیغنی کشمیریرفیع مشهدیطغرای مشهدیوحید قزوینیذوقی اردستانیالهی اسدآبادیوحدت کاشانیمحمدسعید اشرف مازندرانیهاتف اصفهانیآزاد بلگرامیآذر بیگدلیعبدالرزاق دنبلیعبدالقادر بیدلفقیر دهلویوصال شیرازیفتحعلی‌خان صبای کاشانیحزین لاهیجیباذل مشهدیقصاب کاشانیصباحی بیدگلیمشتاق اصفهانیطبیب اصفهانیغنیمت پنجابیحشمت بدخشانیکرام بخاراییسپندی سمرقندیطغرل احراریحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیاملای بخاراییغیاثی بدخشینقیب‌خان طغرل احراریشمس‌الدین شاهینواله داغستانیظفرخان جوهریصادق منشی بخاراییمخلص کاشانیمحسن تأثیر تبریزینجیب کاشانیواله اصفهانیمحیط قمینجات اصفهانیعالی شیرازیشیوکرام تقویقانع تتویآفرین لاهوریواقف لاهوریمحمداسماعیل دارااکسیر اصفهانیحیرت لاهوریخالص اصفهانیصفای اصفهانینشاط اصفهانیفروغی بسطامییغمای جندقیفایز دشتیغالب دهلویفقیر شیرازیقاآنی شیرازیوصال شیرازیوقار شیرازیمحمودخان صباطاهره قرةالعینفتحعلی‌خان صبای کاشانینادرهبیدل کرمانشاهیعبرت نایینیعبدالرزاق دنبلینقیب‌خان طغرل احراریشمس‌الدین شاهینظفرخان جوهریتاش‌خواجه اسیریصادق منشی بخاراییسلطان خواجه اداء سمرقندیجیحون یزدیواله اصفهانیمحیط قمیمفتون بردخونیعمان سامانینواب‌الله دادخان صوفیعارف قزوینیمیرزاده عشقیمحمد فرخی یزدیمحمدتقی بهارارسلان پوریاپرویز ناتل خانلرینادر نادرپورفریدون مشیریسیمین بهبهانیهوشنگ ابتهاجپروین اعتصامیحسین منزویایرج میرزاسیاوش کسراییمحمدحسین شهریارمحمدرضا عبدالملکیانفریدون توللیگلچین گیلانیعبرت نایینیکریم امیری فیروزکوهیمظاهر مصفاژولیده نیشابوریعبدالحسین جلالیانمحمدعلی ریاضی یزدیعماد خراسانیسلمان هراتیسپیده کاشانیحمید سبزواریسید حسن حسینیمحمدرضا آقاسیمحمدعلی معلم دامغانیمهدی اخوان ثالثمنوچهر آتشیفروغ فرخزادنصرت رحمانیسهراب سپهریمحمدرضا شفیعی کدکنیمنوچهر شیبانیاسماعیل شاهرودیم. آزاداسماعیل خوییمحمد زهریمحمد مختاریطاهره صفارزادهنیما یوشیجضیاء موحدسعید سلطان‌پورمنصور اوجیبیژن جلالیتندرکیاهوشنگ ایرانیاحمد شاملونازنین نظام شهیدیاحمدرضا احمدیمحمدرضا اصلانیبیژن الهیهوشنگ ایرانیبهرام اردبیلیمحمدعلی سپانلوعظیم خلیلیجواد مجابییدالله رؤیاییهوشنگ چالنگیشاپور بنیادبیژن الهیبهرام اردبیلیپرویز اسلام‌پورمحمدرضا اصلانیسیروس آتابایهوشنگ چالنگیسیدعلی صالحیفرامرز سلیمانیهرمز علی‌پورقیصر امین‌پوررضا براهنیعلی باباچاهیشاپور بنیادسیدعلی صالحیبیژن کلکیشیوا ارسطوییمفتون امینیبهزاد زرین‌پورعلی عبدالرضاییگراناز موسوینادیا انجمنواصف باختریخلیل‌الله خلیلیمسعود نوابیمحمدکاظم کاظمیفضل‌الله قدسیابوطالب مظفریسعادت ملوک‌تاشفدایی هرویمخفی بدخشیعبدالکریم تمناصوفی عشقرینادیه فضلمحجوبه هرویندیم کابلیصدرالدین عینیفرزانه خجندیاسکندر ختلانیابوالقاسم لاهوتیگلرخسار صفی‌اوالایق شیرعلیپیرو سلیمانیمیرزا تورسون‌زادهمیرزا عبدالواحد مُنظِمصدرِ ضیاساتِم اُلُغ‌زادهبازار صابرمحمدجان شکوری بخاراییجلال اکرامیعبید رجبمحمدعلی عجمیصفیه گلرخسارمردخای بهایفزلفیه عطاییمؤمن قناعتعسکر حکیمعنایت حاجی‌یواعبدوملک بهاریمجیب مهردادگل‌نظر کلدیتیمور ذوالفقارفعاشور صفردارا نجاتاحمدجان رحمت‌زادجوره هاشمیخواجه (شاعر)اسد گلزادهشهزاده نظرووااقبال لاهوریحفیظ جالندهریعلی‌محمد افغانیغزاله علیزادهبزرگ علویرضا امیرخانیمهشید امیرشاهیرضا براهنیسیمین دانشورمحمود دولت‌آبادیعلی‌اشرف درویشیانرضا قاسمیهوشنگ گلشیریابوتراب خسرویاحمد محمودشهریار مندنی‌پورعباس معروفیایرج پزشک‌زادعبدوملک بهاریتیمور ذوالفقارفجلال آل‌احمدشمیم بهارصادق چوبکسیمین دانشورنادر ابراهیمیابراهیم گلستانهوشنگ گلشیریصادق هدایتمحمدعلی جمال‌زادهابوتراب خسرویمصطفی مستورجعفر مدرس صادقیهوشنگ مرادی کرمانیعلی‌اشرف درویشیانبیژن نجدیشهرنوش پارسی‌پورغلامحسین ساعدیبهرام صادقیگلی ترقیمیرزا فتحعلی آخوندزادهارسلان پوریابهرام بیضاییبیژن مفیدغلامحسین ساعدیهنگامه مفیدعباس نعلبندیاناکبر رادیپری صابریمحمود استادمحمدمیرزاده عشقیمحسن یلفانیحمید امجدمحمد چرمشیرمحمد یعقوبینغمه ثمینیمحمد عثمان‌افرضا صابریرضا قاسمیحسین پاکدلحسین پناهیمحمد رحمانیانمحمد رضایی‌رادجلال تهرانیامیررضا کوهستانیابراهیم حاتمی‌کیامسعود کیمیاییاصغر فرهادیرخشان بنی‌اعتمادبهرام بیضاییکامبوزیا پرتویداریوش مهرجوییابراهیم گلستانعلی حاتمیمجید مجیدیپیمان قاسم‌خانیناصر تقواییشادمهر راستیناصغر عبداللهیکیومرث پوراحمدعباس کیارستمیعلی‌اکبر دهخداکتیبه‌های فارسی باستانسنگ‌نبشته بیستونسنگ‌نبشته گنج‌نامهنقش رستمسنگ‌نبشته خشایارشا در ترکیهزندپازندیسن‌هاویسپردوندیدادهیربدستان و نیرنگستانیشت‌هاگاهاندین‌کردبندهشن هندیبندهشن بزرگگزیده‌های زادسْپَرَمنامه‌های منوچهردادِستان دینیگروایت‌های پهلوینامه تنسرشکند گمانیک ویچارپس دانشن کامگگُجَستَک اَبالیشزبور پهلویارداویراف‌نامهویرازگانزند وهمن یسنجاماسب‌نامهیادگار جاماسبیمنظومه بهرام ورجاوندشایست نشایستروایت امید اشوهشتانروایات آذرفرنبغ فرخزادانروایات فرنبغ سروشپرسشنیهامادگان هزار دادستانمینوی خرددانای مینوی خردیادگار بزرگ‌مهراندرزنامه آذرپاد مهراسپنداناندرز اوشنَر دانااندرز دانایان به مزدیسناناندرز خسرو قباداناندرز پوریوتکیشاناندرز دستوران به بهدیناناندرز بهزاد فرخ‌پیروزپنج خیم روحانیانداروی خرسندیخویشکاری ریدگاناندرز کنم به شما کودکانسودگر نسکانجیل زندهشاپورگانگنجینه زندگانرازانغول‌هانامه‌هازبور مانیکارنامه اردشیر بابکانیادگار زریرانخسرو و ریدگگزارش شطرنج شهرستان‌های ایرانشهرشگفتی و برجستگی سیستانماتیکان یوشت فریانماه فروردین روز خردادسورسخنفرهنگ پهلویفرهنگ اویم ایوکآیین‌نامه‌نویسیخودای‌نامگکتاب کاروندسنگ‌نوشته‌های دولتی در دوران ساسانیکعبه زرتشتسفال‌نوشته‌هاپوست‌نوشته‌هافلزنوشته‌هامهرهاسکه‌نوشته‌هادرخت آسوریخیم و خرد فرخ‌مردخردحنظله بادغیسیراتبه نیشابوریرودکیابن رومیابوحفص سغدیشهید بلخیمحمد پسر مخلد سگزیمحمد پسر وصیف سجزیمسعودی مروزیفیروز مشرقیبسام کردابوسلیک گرگانیآغاجی بخاراییابوسعید ابوالخیرابوالفتح بستیابوالفرج سگزیابوطاهر خسروانیرونقی بخاراییسپهری بخاراییبدیع بلخیبشار مرغزیابوالمؤید بلخیبُندار رازیبهرامی سرخسیبوالمثل بخاراییابواسحاق جویباریخبازی نیشابوریخجسته سرخسیخسروی سرخسیدقیقیرابعه بلخیابوالعباس ربنجنیابوشکور بلخیرودکیابوحفص سغدیشاکر جلابشهید بلخیعماره مروزیعنصری بلخیفردوسیمحمد عبده کاتبحکاک مرغزیمسعودی مروزیابوطیب مصعبیمعروفی بلخیابوزراعه معمریمعنوی بخارائیمنتصر سامانیمنجیک ترمذیمنطقی رازینصر بن منصورابوشعیب هرویطاهر چغانیکسایی مروزیعبدالله روزبه النکتییوسف عروضیابوالقاسم بشریاسینابوسعید ابوالخیرفخرالدین اسعد گرگانیخواجه عبدالله انصاریباباطاهرخیامدانشی طوسیمسعود سعد سلمانسناییاسدی طوسیعسجدیعنصری بلخیعیوقیکافرک غزنویغضائری رازیابوالفرج رونیفرخی سیستانیقطران تبریزیلبیبیمنوچهری دامغانیناصرخسروازرقی هرویعبدالله روزبه النکتیایرانشان بن ابی‌الخیرعثمان مختاریاثیر اخسیکتیادیب صابرمحمد معزیانوریعمعق بخاریخاقانیخیامابوالفرج رونیسراج قمریمسعود سعد سلمانسموری سجزیسناییسوزنی سمرقندیجمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانیقاضی هجیم آملیعبدالواسع جبلیعلی بن احمد سیفیظهیرالدین فاریابیاشرف غزنویفلکی شروانیقوامی رازیمهستی گنجویمولانا شاهین شیرازیعطار نیشابوریرشیدالدین وطواطنظامی گنجویبهاءالدین ولدعبدالقادر گیلانیعلی بن‌حامد کوفیعثمان مروندیابوالعلاء گنجه‌ایایرانشاه بن ابی‌الخیررشیدی سمرقندیشمس طبسیبدر جاجرمیکمال‌الدین اسماعیلافضل‌الدین کاشانیامیرخسرو دهلویاوحدالدین کرمانیمولویهمام تبریزیپوربهای جامیبهرام پژدوزرتشت بهرام پژدوسراج قمریسراج‌الدین سگزیسعدیسعدالدین نزاری قهستانیشمس قیس رازیشیخ محمود شبستریفخرالدین عراقیسیف فرغانیابن یمینعمید لویکیاوحدی مراغه‌ایمجد همگرمولانا ناصریعطار نیشابوریبوعلی قلندرکیکاووس رازینظامی گنجویسلطان ولدعلی بن‌حامد کوفیعثمان مروندیملک‌تاج‌الدین دهلویشهاب‌الدین بدایونیامیرحسن دهلویخواجه عبیدالدینحسن محمود کاتبشاهین شیرازیابواسحاق اطعمهفضل‌الله نعیمیامیرخسرو دهلویقاسم انوارمغربی تبریزیهمام تبریزیحافظحیدر شیرازیبرندق خجندیکمال خجندیرستم خوریانیشرف‌الدین رامیعبید زاکانیسلمان ساوجیامیر شاهیشیخ محمود شبستریسیف فرغانیابن یمینبدر چاچیابوعلی قلندرخواجوی کرمانیعماد فقیه کرمانیاوحدی مراغه‌ایعمادالدین نسیمینعمت‌الله ولیامیرحسن دهلویجهان‌ملک خاتونحمدالله مستوفیجام جونهحماد جمالیزین‌الدین واصفی هراتیلطف‌الله نیشابوریمیر سید علی همدانیعطار شیرازیابوالحسن علی‌الاعلیجلال طبیب شیرازیآذری طوسیمحمد محمد آملیابن حسامابواسحاق اطعمهقاسم انوارعصمت بخاریفخرالدین بخاریکمال‌الدین بناییمغربی تبریزیجامیهلالی جغتائیبرندق خجندیهاتفی خرجردیرستم خوریانیرضای سبزواریبساطی سمرقندیسکندر لودیامیر شاهیاهلی شیرازیبابا فغانی شیرازیعطار تونیعلی‌شیر نواییمحمد کاتبیمسیحی فوشنجیمکتبی شیرازیمحمد فضولینظام‌الدین محمود قاریمهری هرویکاتبی ترشیزینعمت‌الله ولیحسن‌شاه هرویاسیری لاهیجیقبولی هرویآصفی هروی هراتیزین‌الدین واصفی هراتیعبدالرحمن مشفقی بخاراییمهری هراتیلطف‌الله نیشابوریاهلی ترشیزیشهیدی قمیملا محمد نامیخیالی بخاریقاسم کاهینظام قاریشفائی اصفهانیوحشی بافقیکمال‌الدین بناییظهوری ترشیزیهلالی جغتائیهاتفی خرجردیفیضی دکنیجمالی دهلویعرفی شیرازیعلی‌شیر نواییمحتشم کاشانیمولانا همتی انگورانیاهلی شیرازیمکتبی شیرازیمیر رضی آرتیمانینظیری نیشابوریمحمد فضولیسحابی استرآبادیشانی تکلوبابا فغانی شیرازیآصفی هروی هراتیحیدر کلوچه‌پز هراتیسقای بخاراییمطربی سمرقندیدوستی بدخشیسیدای نسفیفطرت زردوز سمرقندیظهوری دکنیلسانی شیرازیشرف‌جهان قزوینیلحاف‌دوز همدانیفهمی استرآبادیاهلی ترشیزیشهیدی قمیشریف تبریزیصبوری تبریزینوعی خبوشانیثنایی مشهدیضمیری اصفهانیمسیح کاشیشکیبی اصفهانیملک قمیکفری تربتیانیسی شاملوشاه‌طاهر دکنی انجدانینصیبی گیلانیذهنی کشمیریسرخوش کشمیریولی دشت بیاضیغزالی مشهدیمیر رضی آرتیمانیطالب آملیشفائی اصفهانیشوکت بخاریظهوری ترشیزیسلیم تهرانیفیضی دکنیقاسم دیوانه مشهدیابوالفتح سگزیاحولی سیستانیاسیر شهرستانیمحمدسعید اشرف مازندرانیسلطان باهوملاشاه بدخشیجهان‌آرا بیگمحمزه غافل سیستانیزلالی خوانساریزیب‌النسابیدلسرمد کاشانیکلیم کاشانیندیم کشمیریشاپور تهرانیصائب تبریزیصوفی مازندرانیصیدی طهرانیباذل مشهدیقدسی مشهدینظیری نیشابوریمولانا همتی انگورانیمحسن فیض کاشانیسحابی استرآبادیفیاض لاهیجیشانی تکلومنیر لاهوریمجذوب تبریزیطرزی افشارکرام بخاراییسیدای نسفیحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیمطربی سمرقندینخلی بخاراییناظم هراتیسرافراز سمرقندیقانع نسفیفصیحی هروینجیب کاشانیرجبعلی واحد تبریزیناصر علی سرهندیمحسن فانیظفرخان احسنرضی دانش مشهدیسعیدا نقشبندی یزدیفوقی یزدیسنجر کاشانیصفی چرکسسالک قزوینیمحمد واعظ قزوینیغنی کشمیریرفیع مشهدیطغرای مشهدیوحید قزوینیذوقی اردستانیالهی اسدآبادیوحدت کاشانیمحمدسعید اشرف مازندرانیهاتف اصفهانیآزاد بلگرامیآذر بیگدلیعبدالرزاق دنبلیعبدالقادر بیدلفقیر دهلویوصال شیرازیفتحعلی‌خان صبای کاشانیحزین لاهیجیباذل مشهدیقصاب کاشانیصباحی بیدگلیمشتاق اصفهانیطبیب اصفهانیغنیمت پنجابیحشمت بدخشانیکرام بخاراییسپندی سمرقندیطغرل احراریحسین شهرت شیرازیعاقل خان رازی خوافیاملای بخاراییغیاثی بدخشینقیب‌خان طغرل احراریشمس‌الدین شاهینواله داغستانیظفرخان جوهریصادق منشی بخاراییمخلص کاشانیمحسن تأثیر تبریزینجیب کاشانیواله اصفهانیمحیط قمینجات اصفهانیعالی شیرازیشیوکرام تقویقانع تتویآفرین لاهوریواقف لاهوریمحمداسماعیل دارااکسیر اصفهانیحیرت لاهوریخالص اصفهانیصفای اصفهانینشاط اصفهانیفروغی بسطامییغمای جندقیفایز دشتیغالب دهلویفقیر شیرازیقاآنی شیرازیوصال شیرازیوقار شیرازیمحمودخان صباطاهره قرةالعینفتحعلی‌خان صبای کاشانینادرهبیدل کرمانشاهیعبرت نایینیعبدالرزاق دنبلینقیب‌خان طغرل احراریشمس‌الدین شاهینظفرخان جوهریتاش‌خواجه اسیریصادق منشی بخاراییسلطان خواجه اداء سمرقندیجیحون یزدیواله اصفهانیمحیط قمیمفتون بردخونیعمان سامانینواب‌الله دادخان صوفیعارف قزوینیمیرزاده عشقیمحمد فرخی یزدیمحمدتقی بهارارسلان پوریاپرویز ناتل خانلرینادر نادرپورفریدون مشیریسیمین بهبهانیهوشنگ ابتهاجپروین اعتصامیحسین منزویایرج میرزاسیاوش کسراییمحمدحسین شهریارمحمدرضا عبدالملکیانفریدون توللیگلچین گیلانیعبرت نایینیکریم امیری فیروزکوهیمظاهر مصفاژولیده نیشابوریعبدالحسین جلالیانمحمدعلی ریاضی یزدیعماد خراسانیسلمان هراتیسپیده کاشانیحمید سبزواریسید حسن حسینیمحمدرضا آقاسیمحمدعلی معلم دامغانیمهدی اخوان ثالثمنوچهر آتشیفروغ فرخزادنصرت رحمانیسهراب سپهریمحمدرضا شفیعی کدکنیمنوچهر شیبانیاسماعیل شاهرودیم. آزاداسماعیل خوییمحمد زهریمحمد مختاریطاهره صفارزادهنیما یوشیجضیاء موحدسعید سلطان‌پورمنصور اوجیبیژن جلالیتندرکیاهوشنگ ایرانیاحمد شاملونازنین نظام شهیدیاحمدرضا احمدیمحمدرضا اصلانیبیژن الهیهوشنگ ایرانیبهرام اردبیلیمحمدعلی سپانلوعظیم خلیلیجواد مجابییدالله رؤیاییهوشنگ چالنگیشاپور بنیادبیژن الهیبهرام اردبیلیپرویز اسلام‌پورمحمدرضا اصلانیسیروس آتابایهوشنگ چالنگیسیدعلی صالحیفرامرز سلیمانیهرمز علی‌پورقیصر امین‌پوررضا براهنیعلی باباچاهیشاپور بنیادسیدعلی صالحیبیژن کلکیشیوا ارسطوییمفتون امینیبهزاد زرین‌پورعلی عبدالرضاییگراناز موسوینادیا انجمنواصف باختریخلیل‌الله خلیلیمسعود نوابیمحمدکاظم کاظمیفضل‌الله قدسیابوطالب مظفریسعادت ملوک‌تاشفدایی هرویمخفی بدخشیعبدالکریم تمناصوفی عشقرینادیه فضلمحجوبه هرویندیم کابلیصدرالدین عینیفرزانه خجندیاسکندر ختلانیابوالقاسم لاهوتیگلرخسار صفی‌اوالایق شیرعلیپیرو سلیمانیمیرزا تورسون‌زادهمیرزا عبدالواحد مُنظِمصدرِ ضیاساتِم اُلُغ‌زادهبازار صابرمحمدجان شکوری بخاراییجلال اکرامیعبید رجبمحمدعلی عجمیصفیه گلرخسارمردخای بهایفزلفیه عطاییمؤمن قناعتعسکر حکیمعنایت حاجی‌یواعبدوملک بهاریمجیب مهردادگل‌نظر کلدیتیمور ذوالفقارفعاشور صفردارا نجاتاحمدجان رحمت‌زادجوره هاشمیخواجه (شاعر)اسد گلزادهشهزاده نظرووااقبال لاهوریحفیظ جالندهریعلی‌محمد افغانیغزاله علیزادهبزرگ علویرضا امیرخانیمهشید امیرشاهیرضا براهنیسیمین دانشورمحمود دولت‌آبادیعلی‌اشرف درویشیانرضا قاسمیهوشنگ گلشیریابوتراب خسرویاحمد محمودشهریار مندنی‌پورعباس معروفیایرج پزشک‌زادعبدوملک بهاریتیمور ذوالفقارفجلال آل‌احمدشمیم بهارصادق چوبکسیمین دانشورنادر ابراهیمیابراهیم گلستانهوشنگ گلشیریصادق هدایتمحمدعلی جمال‌زادهابوتراب خسرویمصطفی مستورجعفر مدرس صادقیهوشنگ مرادی کرمانیعلی‌اشرف درویشیانبیژن نجدیشهرنوش پارسی‌پورغلامحسین ساعدیبهرام صادقیگلی ترقیمیرزا فتحعلی آخوندزادهارسلان پوریابهرام بیضاییبیژن مفیدغلامحسین ساعدیهنگامه مفیدعباس نعلبندیاناکبر رادیپری صابریمحمود استادمحمدمیرزاده عشقیمحسن یلفانیحمید امجدمحمد چرمشیرمحمد یعقوبینغمه ثمینیمحمد عثمان‌افرضا صابریرضا قاسمیحسین پاکدلحسین پناهیمحمد رحمانیانمحمد رضایی‌رادجلال تهرانیامیررضا کوهستانیابراهیم حاتمی‌کیامسعود کیمیاییاصغر فرهادیرخشان بنی‌اعتمادبهرام بیضاییکامبوزیا پرتویداریوش مهرجوییابراهیم گلستانعلی حاتمیمجید مجیدیپیمان قاسم‌خانیناصر تقواییشادمهر راستیناصغر عبداللهیکیومرث پوراحمدعباس کیارستمیعلی‌اکبر دهخدا
زادگان ۱۲۸۶درگذشتگان ۱۳۶۶درگذشتگان ۱۹۸۷ (میلادی)زادگان ۱۹۰۷ (میلادی)سفیران افغانستان در عراقسفیران افغانستان در عربستان سعودیشاعران اهل افغانستانشاعران تاجیکشاعران سده ۲۰ (میلادی) اهل افغانستانشاعران فارسی‌زبانشاعران فارسی‌زبان اهل افغانستاننویسندگان اهل افغانستاننویسندگان فارسی‌زبان
کابلاسلام‌آبادافغانکابلکوهستانکابلامیر حبیب‌الله خانامان‌الله خانافغانستاندانشگاه کابلمحمد ظاهر شاهعربستان سعودیعراقافغانستانکودتای هفت ثوراروپاآمریکاپاکستانسلطنت غزنویانفیض قدساحوال و آثار حکیم سناییاز بلخ تا قونیهیمگاننی‌نامهعیاری از خراسانعبدالغفور روان فرهادیافغانافغانستانسازمان ملل متحدایرانعبدالرحمن پژواکرضازاده شفقبدیع‌الزمان فروزانفرلطفعلی صورت‌گرشمس‌الدین مجروحملک‌الشعرای بهاراسلام‌آبادپاکستانسید جمال‌الدین افغان
خلیل‌الله خلیلی
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
خلیل‌الله خلیلی | |
|---|---|
 | |
| زادروز | ۱۲۸۶ خورشیدی ۱۹۰۷ میلادی باغ جهان‌آرای، کابل، افغانستان |
| درگذشت | ۱۴ ثور ۱۳۶۶ خورشیدی اسلام‌آباد، پاکستان |
| آرامگاه | محوطه دانشگاه کابل و در کنار آرامگاه سید جمال‌الدین |
| ملیت | افغانستان |
| پیشه | شاعر، نویسنده، سیاست‌مدار |
| نقش‌های برجسته | سفیر کبیر افغانستان در عربستان سعودی و عراق |
| لقب | استاد خلیلی |
| فرزندان | مسعود خلیلی |
| والدین | محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک |
خَلیل‌الله خَلیلی مشهور به استاد خلیلی (زادهٔ ۱۲۸۶ در کابل – درگذشتهٔ ۱۳۶۶ خورشیدی در اسلام‌آباد) شاعر فارسی‌گوی معاصر افغان است.
محتویات
۱ زندگی
۲ دوران مهاجرت
۳ آثار
۴ شهرت خلیلی
۵ درگذشت
۶ منابع
زندگی[ویرایش]
استاد خلیلی[۱] در سال ۱۲۸۶ خورشیدی (۱۹۰۷ میلادی) در باغ جهان‌آرای کابل متولد شد.[۲] پدرش محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک از بزرگان منطقهٔ کوهستان در شمال کابل و وزیر مالیهٔ عهد امیر حبیب‌الله خان بود که بعداً به فرمان امان‌الله خان به دار آویخته شد.[۳]
وی در سنین طفولیت والدینش را از دست داد و درس را در نیمهٔ راه رها کرد. او سال‌ها در کابل، کوهستان و بلخ زیست و در پست‌های اساسی زیادی در سازمان‌های دولتی داخل و خارج افغانستان کار کرد. در اوایل دههٔ بیست خورشیدی به سمت معاون دانشگاه کابل به کار گماشته شد.[۴] در سال ۱۳۳۰ ریاست مستقل مطبوعات را به‌عهده گرفت و در سال ۱۳۳۲ به‌عنوان مشاور عالی سلطنتی در دربار محمد ظاهر شاه خدمت کرد و نیز مدتی نمایندهٔ مجلس بود و در سال‌های نخستین دههٔ ۵۰ به‌عنوان سفیر کبیر مدتی در عربستان سعودی و سپس در عراق مشغول به کار بود.[۵]
جدای مناصب اجرایی، موقعیتی بود که خلیلی در عالم ادب کسب کرد و به‌زودی نامدارترین شاعر افغانستان بدل گشت.[۴]
دوران مهاجرت[ویرایش]
خلیلی پس از کودتای هفت ثور سفارت را ترک گفت و مدتی در اروپا و آمریکا به سر برد. اما به سبب عشق وطن دیر در آن‌جا نپایید. او پس از آن به پاکستان رفت و در کنار هزاران هموطن آواره‌اش مسکن گزید و در این دوره آثار بسیاری از خود به جای گذاشت.[۶]
آثار[ویرایش]
خلیلی در مجموع ۶۲ اثر منظوم و منثور در عرصه‌های مختلف هنر، ادب، سیاست، فلسفه و عرفان دارد که بیشترشان در داخل و خارج از افغانستان به چاپ رسیده‌است.[۷]
آثار هرات، سلطنت غزنویان، فیض قدس، احوال و آثار حکیم سنایی، از بلخ تا قونیه، یمگان، نی‌نامه و عیاری از خراسان، آثار پژوهشی او هستند.[۸]
شهرت خلیلی[ویرایش]
عبدالغفور روان فرهادی پژوهشگر و نویسندهٔ افغان و نمایندهٔ پیشین افغانستان در سازمان ملل متحد، در صدمین سالگرد زایش خلیل‌الله خلیلی، قدرت بیان او را کم‌نظیر توصیف کرد.[۳]
خلیلی اعتبار بسیاری نیز در میان فارسی‌زبانان ایران نیز کسب کرده بود. چنانچه مقامات دانشگاهی و حلقه‌های ادبی ایران دوبار در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۴۰ از وی دعوت نمودند و خلیلی مورد استقبال فراوان حلقه‌های فرهنگی ایران قرار گرفت.[۶] چنان‌که تقریظ‌هایی را که عبدالرحمن پژواک، رضازاده شفق، بدیع‌الزمان فروزانفر، لطفعلی صورت‌گر و شمس‌الدین مجروح بر دیوان اشعار او نگاشته‌اند.
زمانی، خلیل‌الله خلیلی در سوگ ملک‌الشعرای بهار سروده بود:
| زآغاز تاریخ، ایران و افغان | سر خوانِ دانش و اخوان نشسته | |
| ز باغی دو سرو روان قد کشیده | به شاخی دو مرغ خوش‌الحان نشسته[۹] |
درگذشت[ویرایش]
خلیل‌الله خلیلی در بهار ۱۳۶۶ خورشیدی در شهر اسلام‌آباد کشور پاکستان درگذشت.[۶] جسد وی پس از ۲۵ سال از درگذشتش، از پاکستان به کابل منتقل و در مراسم رسمی در محوطه دانشگاه کابل و در کنار آرامگاه سید جمال‌الدین افغان به خاک سپرده شد.[۸]
در مراسم خاکسپاری مجدد وی اعضای خانواده او، شماری از اعضای کابینه، استادان دانشگاه کابل و دوست‌داران این شاعر شرکت کردند.
منابع[ویرایش]
*یکی از منابع: بی‌بی‌سی
↑ در ویرایش جدید این مقاله بیشتر مطالب برگرفته شده‌است از:مهدیزاده کابلی،«چهره‌های سیاسی و فرهنگی معاصر افغانستان». ، زیر عنوان «خلیل‌الله خلیلی، سخن‌سرایی بزرگ»، شمارهٔ دوم خوشه
↑ خلیلی، خلیل‌الله، مجموعه اشعار، پیشاور: کتابفروشی خاور، ۱۳۶۹ خ.
↑ ۳٫۰۳٫۱ ««گرامی‌داشت صدمین سال تولد خلیل‌الله خلیلی در کابل»». بی‌بی‌سی.
↑ ۴٫۰۴٫۱ ««سکوت در سالگرد خاموشی خلیلی»». بخش فارسی بی‌بی‌سی.
↑ ««استاد خلیل‌الله خلیلی»». انجمن ادبی شفیقی. برگرفته از سایت هنری، ادبی، فرهنگی و آموزشی هرات باستان
↑ ۶٫۰۶٫۱۶٫۲ ««استاد خلیل‌الله خلیلی»». انجمن ادبی شفیقی.
↑ «همان‌جا».
↑ ۸٫۰۸٫۱ «جسد خلیل‌الله خلیلی در دانشگاه کابل دوباره به خاک سپرده شد».
↑ ف.م. سخن. ««به‌عنوان یک ایرانی شرمنده‌ام»». سایت خبرنامه گویا.
ردهها:
- زادگان ۱۲۸۶
- درگذشتگان ۱۳۶۶
- درگذشتگان ۱۹۸۷ (میلادی)
- زادگان ۱۹۰۷ (میلادی)
- سفیران افغانستان در عراق
- سفیران افغانستان در عربستان سعودی
- شاعران اهل افغانستان
- شاعران تاجیک
- شاعران سده ۲۰ (میلادی) اهل افغانستان
- شاعران فارسی‌زبان
- شاعران فارسی‌زبان اهل افغانستان
- نویسندگان اهل افغانستان
- نویسندگان فارسی‌زبان
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.836","walltime":"0.945","ppvisitednodes":"value":14622,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":668665,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":124852,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":21,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":10779,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 485.409 1 -total"," 57.20% 277.670 16 الگو:Navbox"," 41.44% 201.142 1 الگو:پانویس"," 37.42% 181.647 8 الگو:یادکرد_وب"," 34.95% 169.664 8 الگو:یادکرد/هسته"," 23.43% 113.736 10 الگو:Navbox_subgroups"," 23.04% 111.840 2 الگو:ادبیات_فارسی"," 23.00% 111.647 1 الگو:جعبه_زندگینامه"," 21.76% 105.645 1 الگو:Navbox_with_collapsible_sections"," 18.38% 89.219 1 الگو:جعبه_اطلاعات"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.119","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2938233,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1269","timestamp":"20190409064912","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u062eu0644u06ccu0644u200cu0627u0644u0644u0647 u062eu0644u06ccu0644u06cc","url":"https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AE%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q741031","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q741031","author":"@type":"Organization","name":"u0645u0634u0627u0631u06a9u062au200cu06a9u0646u0646u062fu06afu0627u0646 u067eu0631u0648u0698u0647u0654 u0648u06ccu06a9u06ccu200cu0645u062fu06ccu0627","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-04-08T00:57:36Z","dateModified":"2018-06-05T19:32:13Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/5/54/Khalilullah_Khalili.jpg","headline":"u0634u0627u0639u0631 u0641u0627u0631u0633u06ccu200cu06afu0648u06cc u0645u0639u0627u0635u0631 u0627u0641u063au0627u0646u0633u062au0627u0646u060c u0646u0645u0627u06ccu0646u062fu0647u0654 u0627u0633u0628u0642 u0627u0641u063au0627u0646u0633u062au0627u0646 u062fu0631 u0633u0627u0632u0645u0627u0646 u0645u0644u0644 u0645u062au062du062f"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":140,"wgHostname":"mw1319"););
